116 Yen Phu community hall

Đình Yên Phụ

sông Hồngquận Tây HồUy Linh Lang

Đình Yên Phụ có từ trước năm 1619. Thờ thành hoàng: 3 anh em Uy Linh Lang. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1990). Vị trí: phố Vũ Miên, 3R2P+XF, Tây Hồ, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 3,7 km (hướng 12 h). Trạm bus lân cận: Bãi An Dương (xe 31, 41, 50, 55a, 55b, 58, 86, 86ct), Chùa Trấn Quốc (50)

Lược sử

Dân gian có câu ca dao:
“Hỡi cô đội nón ba tầm
Cô về Yên Phụ phiên rằm lại sang
Phiên rằm chợ chính Yên Quang
Yêu hoa anh đợi hoa nàng mới mua.”

Yên Phụ là một ngôi làng cổ ở trên doi đất phía đông bắc Hồ Tây. Trước đây, ngoài trồng hoa và nuôi cá cảnh, dân làng còn có nghề làm hương đốt từ rất lâu đời. Chính bối cảnh này đã tạo cảm hứng để Khái Hưng và Nhất Linh sáng tác nên tác phẩm “Anh phải sống”. Nhà văn Thạch Lam từng sống tại đây trong một căn nhà nhỏ cạnh ngôi đình ven hồ Tây cho đến khi trút hơi thở cuối cùng.

Cổng đình Yên Phụ. Photo ©NCCông 2014

Đình Yên Phụ thờ Đại vương Uy Linh Lang và hai người em là Vương Duy, Vương Ba. Uy Linh Lang là con trai của hoàng hậu Minh Đức và vua Trần Thánh Tông. Năm 18 tuổi, chàng ham mê Phật giáo, xin phép vua cha cho xuất gia nhưng không được chấp thuận, bèn giả làm dân thường trốn đi tìm thầy học đạo. Khi giặc Nguyên Mông tràn sang, chàng đã tự lập một đội binh chống giặc, xưng là “Thiên tử quân”, ghi công ở các trận Bình Than, Vạn Kiếp, Mạn Trù, Đông Kết… Sau chiến thắng, ngài hoá và được tôn phong là Đại vương.

Hiện nay có tới 72 nơi xa gần cùng thờ hoàng tử Uy Linh Lang. Tất cả đều mở hội vào ngày 10 tháng Hai âm lịch. Hôm đó ở đình Yên Phụ có lễ bò thui, mỗi giáp một con. Cuộc tế diễn ra rất trọng thể. Sau đó rước từ cung An Thọ vào đình rồi lại hoàn cung. Nghi thức gồm đoàn người mang cờ, lọng, bát bửu, long đình, kiệu bát cống, long ngai, bát âm tài tử và đội tứ linh múa cầu phúc.

Mặt trước đình Yên Phụ. Photo ©NCCong 2019

Năm 1990 đình đã được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.

Kiến trúc

Đình Yên Phụ tọa lạc trên một khu đất khá rộng. Cách vườn sau đình về hướng nam gần 500 m là chùa Trấn Quốc soi bóng trên mặt nước hồ Tây. Đình này có kiến trúc hơi khác so với hầu hết các ngôi đình của đồng bằng Bắc Bộ. Nét độc đáo nằm ở chỗ toàn bộ ngôi đình được thiết kế theo lối nhà dọc, quay mặt về hướng bắc, tạo nên sự thâm nghiêm, tao nhã.

Ven đường làng, đối diện với một ao dài là cổng đình được xây theo kiểu tứ trụ. Sau cổng là bức bình phong và sân gạch rộng ở giữa hai nhà tả hữu mạc 5 gian. Bên tay phải có dãy bia đá cổ và toà phương đình mới xây

Trong đình Yên Phụ. Photo ©NCCong 2019

Cuối sân là tòa đại đình gồm 3 gian 2 chái, cửa bức bàn. Mái lợp ngói mũi hài, trên bờ nóc có đắp nổi hình lưỡng long chầu nhật, hai bên cạnh là hình đôi phượng bằng gỗ đang xòe cánh. Các ban thờ bên trong đều nằm dọc, phía trước xếp các đồ thờ tự. Toà hậu cung cũng nối theo chiều dọc.

Di sản

Cột đình Yên Phụ được làm bằng gỗ lim kê trên các chân tảng đá xanh. Các đầu bẩy được chạm nổi theo đề tài rồng mây, tứ linh. Các bức cốn cũng được chạm nổi hình tứ quý, tứ linh, hoa lá và mây cách điệu… Nghệ thuật chạm khắc gỗ khá tinh xảo, đường nét sâu đậm, sống động, mang phong cách trang trí của thế kỷ XVII-XVIII.

Sân và nhà bia đình Yên Phụ. Photo ©NCCong 2019

Một bên đình xưa kia là nền và bệ của văn chỉ thờ Thánh hiền và một bên có dựng bia công đức được lập từ đời vua Tự Đức (1847-1883). Đình có giáp đông và giáp nam. Trong đình còn có một quả chuông đồng đúc vào đời vua Thiệu Trị (1842). Tại đây hiện lưu giữ được 78 đạo sắc phong, trong đó niên đại cổ nhất là Vĩnh Tộ nguyên niên (1619) đời vua Lê Thần Tông.

Đình chạy theo hướng dọc cho nên các ban thờ cũng nằm dọc. Chính giữa hậu cung có khám thờ bằng gỗ sơn son thếp vàng, trong đó đặt ba bộ long ngai, bài vị, mũ áo của ba vị thành hoàng. Treo trên các hàng cột đình là những bức hoành phi, câu đối ca ngợi đức hạnh của thành hoàng và phong cảnh đẹp của đình làng.

Mặt bên đình Yên Phụ. Photo ©NCCong 2019

Di tích lân cận

©NCCông 2012-2021, Yen Phu community hall

Tập hồ sơ

jpg/dinh_yen_phu_giao_thu_a.jpg