Đình và miếu Công Đình

Đình Công Đình có từ thế kỷ XVII, thờ thành hoàng Tả Phù. Miếu Công Đình thờ Đại vương Nguyễn Nộn. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1992). Vị trí: 3WFQ+V3, thôn Công Đình, xã Đình Xuyên, H. Gia Lâm, TP Hà Nội. Cách BĐX Bờ Hồ: 14km (hướng 2h). Trạm bus lân cận: chợ Ninh Hiệp (xe 10b)

Đình Công Đình

Đình thờ Tả Phù, một người xuất thân nhà nghèo ở làng Phù Ninh, có tài chăn ngựa, sau làm thám tử lập công giúp vua thắng giặc Bầu (?) ở miền núi nên được phong thưởng. Ngài chỉ xin vua cho 3 ngôi nhà của giặc rồi dỡ ra đem về xây dựng đình thờ vị thần phù hộ mình. Khi ngài mất, dân làng Công Đình tôn làm thành hoàng.

Đình đã trải qua nhiều lần trùng tu nhưng vẫn còn giữ được dấu ấn ban đầu mang phong cách nghệ thuật kiến trúc của thời Lê trung hưng. Trong đình lại có dòng chữ khắc ghi niên đại, qua đó cho thấy năm khởi dựng là 1668. Ngoài ra đình còn giữ được bản sắc phong sớm nhất mang niên hiệu Dương Đức thứ 3 tức 1674.

Mặt bên đình Công Đình. Ảnh ©NCCong 2014

Đình Công Đình có bố cục mặt bằng hình “nội Công ngoại Quốc”. Tam quan được xây kiểu cột đồng trụ, đắp nghê chầu. Sân đình khá rộng, lát gạch to. Tiền tế là một phương đình dựa trên 16 cột gỗ lim, gồm 2 tầng 8 mái, đầu đao hình rồng cuốn đuôi cá chép. Các cổn nách, đầu dư, đầu bẩy được chạm rồng và chim phượng xòe cánh bay.

 Xem: Đình và miếu Công Đình. Panorama ©NCCông 2014

Tòa đại đình rộng 5 gian 2 dĩ nằm ngay sau tiền tế, mặt nhìn về hướng nam. Ba gian giữa được làm kiểu 2 cánh lớn, hai bên có cửa bức bàn. Kết cấu 4 bộ vì kèo không có giá chiêng, kiểu "chữ thập chống nóc". Phần trang trí chủ yếu ở hệ thống đầu dư, gồm các đầu rồng mũi hếch, miệng há ngậm ngọc, râu tóc uốn hình số 8.

Chính điện đình Công Đình. Ảnh ©NCCong 2014

Chi tiết kiến trúc đáng chú ý nhất là bộ phận cánh én đỡ xà hạ. Gá đỡ này được làm trên thân gỗ bẹt hình đầu quay vào gian giữa, đuôi quay sang gian bên, thân chui qua cột cái. Hệ thống cửa võng làm theo kiểu chân quỳ dạ cá. Phần trên là rồng chầu mặt trời, phía dưới các ô to nhỏ khác nhau có hình hổ phù, phượng trúc, v.v..

Miếu Công Đình

Miếu thờ Nguyễn Nộn 阮 嫩 (1160 - 1229), tương truyền người gốc làng Phù Ninh, cháu 5 đời của Định quốc công Nguyễn Bặc - tể tướng nhà Đinh. Theo Đại Việt sử ký toàn thư, Nguyễn Nộn vốn là cư sĩ ở chùa Phù Đổng, bắt được vàng ngọc không đem dâng quan nên bị bắt. Năm 1219 vua Lý Huệ Tông cử đi dẹp giặc Man ở Quảng Oai. Năm 1220 tự xưng Hoài Đạo Vương. Sau khi diệt sứ quân Đoàn Thượng ngài được phong Hoài Đạo Hiếu Vũ Vương, và nhà Trần phải gả cho công chúa Ngoạn Thiềm. Ngày 1 tháng Ba Kỷ Sửu (1229) ngài ốm chết ở Phù Dực, lăng mộ đặt tại Phù Đổng, được thờ làm thành hoàng của 72 làng.

Mặt tiền miếu Công Đình. Ảnh ©NCCong 2014

Miếu Công Đình có ngũ môn quan cửa vuông nằm ngay sát tòa đại đền. Hai bên là 2 cột trụ xây, đỉnh đặt 4 chim phượng chụm vào nhau. Tòa đại đền rộng 5 gian 2 dĩ, vì kèo kiểu “giá chiêng chồng rường”, kẻ hiên và vì ván mê. Hai bức cốn hiên chạm nổi hình cây đào, lựu; bẩy chạm họa tiết trúc, mai. Cốn gian giữa chạm kênh bong hình rồng chầu, mắt lồi, răng nhe. Các vì kèo chạm mặt hổ phù và hoa lá hóa rồng.

Hệ thống cửa võng được sơn son thếp vàng, trang trí bằng chạm thủng các đề tài hổ phù, rồng, hoa dây, hoa xoắn. Trong miếu có bản sắc phong sớm nhất mang niên hiệu Dương Đức thứ 3 (năm 1674) và bản thần phả sao chép năm Tự Đức thứ 18 (1865).

Mặt bên miếu Công Đình. Ảnh ©NCCong 2014

Đình và miếu đều còn giữ được các cổ vật phong phú như ngai thờ, ngựa gỗ, đồ bát bửu v.v.. Cụm di tích đình và miếu Công Đình đã được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng là Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia vào ngày 22-4-1992.

Di tích lân cận

• Chùa Hiển Quang: thôn Trung, xã Dương Hà.
• Chùa Kiến Sơ: làng Gióng, xã Phù Đổng.
• Chùa Nành: làng Nành, xã Ninh Hiệp.
• Chùa Phúc Nương: Yên Thường, xã Yên Thường.
• Đền Gióng: làng Gióng, xã Phù Đổng.
• Đền Trúc Lâm: làng Công Đình, xã Đình Xuyên.
• Đình và miếu Tế Xuyên: làng Tế Xuyên, xã Đình Xuyên.

©NCCông 2014, Cong Dinh village hall and temple