Chùa Thượng Phú Đô (Tăng Long Tự)

Chùa Thượng Phú Đô có từ thế kỷ XVIII. Tên chữ: Tăng Long Tự. Xếp hạng: Di tích thành phố (2018). Vị trí: phố Phú Đô, 2Q57+GW, Nam Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 12km (hướng 8h). Trạm bus lân cận: Phố Lê Quang Đạo, hoặc Đại lộ Thăng Long.

Lược sử

Phường Phú Đô rộng 239 ha, dân số năm 2013 là 13.856 người, mật độ dân cư đạt tới 5.797 người/km2. Phường mới được thành lập ngày 01-04-2014 trên cơ sở phân chia xã Mễ Trì cũ thành 2 phường Phú Đô và Mễ Trì (ở phía đông). Phía tây phường giáp 2 phường Đại Mỗ và Tây Mỗ, phía nam giáp phường Trung Văn, phía bắc giáp phường Mỹ Đình I, những phường này đều thuộc quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội.

• Sân chùa Phú Đô. Panorama ©NCCong 2015
• Chùa Phú Đô nhìn từ nhà Mẫu. Panorama ©NCCong 2015

Ruộng đồng ao vườn của ngôi làng Phú Đô cũ ngày nay đã biến thành một khu vực nhà cửa lô nhô, chen chúc ngay mạn bắc đại lộ Thăng Long, trải dài từ ngã ba phố Lê Quang Đạo đến cầu sông Nhuệ.

Tam quan chùa Phú Đô ©NCCong 2015

Tương truyền nơi đây con gái gót đỏ, con trai thì ngực đỏ nên trước kia làng có tên Hồng Đô, về sau giàu lên mới đổi là Phú Đô. Có một ông Hoàng từ chiến trường trở về đã gặp bên đường hai chị em xinh đẹp hát hay của làng này, liền ép làm vợ, dân gọi là Hai Bà Hoàng. Sống trong giàu sang nhưng vẫn buồn tủi vì mãi không có con, một ngày kia họ bèn vứt thanh bảo kiếm xuống giếng, thề độc rằng “con gái làng mà lấy chồng xa sẽ lận đận, có con thì không có của và ngược lại; còn nếu lấy về làng thì sẽ được sung sướng”. Người dân tin rằng lời thề ấy đã từng rất linh nghiệm và cho đến nay vẫn còn đúng. [1]

Thôn Phú Đô với những di tích như ngôi đình làng, chùa Trạm và đặc biệt chùa Tăng Long hiện vẫn còn giữ được khá nguyên vẹn các bằng chứng rõ rệt, ít ra đã có từ thời Lê trung hưng. Ngày 22-4-1992 đình làng đã được Bộ Văn hóa và Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử - kiến trúc - nghệ thuật quốc gia. Tiếp theo, năm 2018 UBND TP Hà Nội đã quyết định xếp hạng chùa Tăng Long và đền Hai Bà Hoàng là di tích kiến trúc - nghệ thuật của thành phố.

Sân chùa Phú Đô ©NCCong 2015

Kiến trúc

Ngôi chùa Tăng Long Tự xoay mặt về hướng nam, tọa lạc trên một khoảnh đất cao ráo và rộng rãi ở vị trí giữa làng Phú Đô nên còn gọi là chùa Thượng Phú Đô. Từ xa du khách đã có thể nhìn thấy tam quan đồ sộ xây kiểu hai tầng tám mái của chùa. Cổng giữa khá rộng, đủ cho ô tô ra vào, gác trên treo một quả chuông đồng mới đúc, bên dưới còn đang đặt tạm 9 tấm bia đá cổ gồm các loại to nhỏ khác nhau.

Sau tam quan là một sân gạch rồi đến 5 bậc đá dẫn lên thềm tiền đường, bên tả là tường hoa thấp ngăn với khu vườn dài có 3 ngôi tháp mộ, bên hữu có bức tường cao cạnh lối đi vào sân giữa và sân hậu. Tiền đường gồm 3 gian cửa gỗ bức bàn và 2 dĩ, kết nối với hậu cung thành hình chuôi vồ, các góc mái đều có cột đỡ hình tròn. Không gian bên trong rộng rãi, bày đầy đủ hệ thống tượng Phật giáo Bắc tông, ngự trên nền cao. Hậu cung sâu 3 gian, có cửa ngách mở ra hàng hiên hẹp nhưng dài, bao quanh cả ba phía.

Tiền đường chùa Phú Đô ©NCCong 2015

Mặt tây của tiền đường và hậu cung giáp liền một sân gạch rộng hơn, nhìn sang ngôi nhà Mẫu đối diện rộng 5 gian và cũng có kết cấu hình chuôi vồ với hàng hiên cùng các cột đá hình vuông. Trong nhà Mẫu có chính điện thờ Tam phủ, bên tả là ban thờ Đức thánh Trần Hưng Đạo, bên hữu có ban Sơn trang. Sân giữa giáp với sân sau và lối dẫn vào các khu nhà Tổ, nhà Ni... Tất cả các công trình lớn trong chùa đã được trùng tu hoặc mới xây cách đây không lâu. Các bức tượng, hoành phi, câu đối được sơn son thếp vàng lộng lẫy.

Di sản

Nhân dân Phú Đô có tục lệ tổ chức lễ hội đình làng với quy mô rất lớn, cứ 5 năm diễn ra một lần từ mùng 8 đến mùng 9 Tết tháng Giêng âm lịch. Tất cả các hộ đều đóng góp tiền của, công sức và thời gian để chuẩn bị. Các nghi lễ được diễn ra trang trọng tại đình Phú Đô, chùa Tăng Long Tự, đền Hai Bà Hoàng và bãi Tế Yến. Trong dịp lễ, dân làng cùng hàng trăm thanh niên nam nữ mạnh khỏe trẻ đẹp tham gia vào đám rước kiệu Đức thánh Cả Lý Thiên Bảo và các vị thành hoàng khác từ đình, đền về chùa.

Sân sau chùa Phú Đô ©NCCong 2015

Di tích lân cận

• Chùa Cả Phú Đô: 2Q39+G8, phố Sa Đôi, phường Phú Đô.
• Chùa Mễ Trì Thượng: 2Q5G+HP, phố Mễ Trì Thượng, phường Mễ Trì.
• [Chùa Ngoại Mễ Trì Hạ]: 2Q7H+G5, ngõ 59 Mễ Trì, phường Mễ Trì.
• Đình Mễ Trì Hạ: 2Q6H+HR, ngõ 59 Mễ Trì, phường Mễ Trì.
• Đình Mễ Trì Thượng: 2Q4H+XR, ngõ 112 Mễ Trì Thượng, phường Mễ Trì.
• Đình Phú Đô: 2Q68+7Q, phố Phú Đô, phường Phú Đô.
• Miếu Đầm: 2Q4M+7R, phố Miếu Đầm, phường Mễ Trì.

249 chua Thuong Phu Do ©NCCong 2015-2021