41 Hang Tre (Bamboo) street

Phố Hàng Tre

sông Hồng

Phố Hàng Tre dài hơn 300m, đi từ ngã tư Hàng Mắm - Hàng Muối về phía đông nam, qua đầu ngõ Bạch Thái Bưởi, cắt ngang phố Hàng Thùng rồi đến ngã tư Lò Sũ - Hàng Vôi. Nay thuộc: phường Lý Thái Tổ, Q. Hoàn Kiếm, TP Hà Nội. Cách BĐX Bờ Hồ: 500m (hướng 2h). Trạm bus lân cận: 162 Trần Quang Khải (xe 03a, 08ct, 24, 34, 42, 43, 48, 55a, 55b, 86), Hàng Tre, Hàng Muối (04, 08a, 08act, 08b, 08bct, 08ct, 11, 14, 14ct, 18, 23, 31, 34, 86), 54 Nguyễn Hữu Huân (04, 08a, 08act, 08b, 08bct, 11, 14, 14ct, 18, 23).

Lược sử

Phố Hàng Tre xưa thuộc đất thôn Trừng Thanh, tổng Tả Túc, huyện Thọ Xương cũ. Đến cuối thế kỷ XIX đoạn đầu phố từng có tên là Hàng Cau vì tập trung dân buôn bán cau tươi và cau khô chở bằng thuyền từ các tỉnh về. Sang thời Pháp thuộc, việc xây dựng những công trình công cộng lớn bên phố Bờ Sông (tức “Quai Clémenceau”, nay là phố Trần Quang Khải) làm cho những người buôn bán cau phải chuyển hoạt động về phố Hàng Bè gần đấy.

Đầu phố Hàng Tre. Photo ©NCCong 2015

Phố Hàng Tre nằm trên dải đất cát bồi ven sông Hồng khi chưa có con đê bao ngoài. Nhà cửa xưa kia thưa thớt, chủ yếu mặt phố được dùng tạm để làm bãi chứa gỗ, tre và xây xưởng cưa xẻ, dựng chuồng nhốt bò, ngựa kéo xe chở vật liệu xây dựng. Người Pháp sang đây thấy thế nên cũng gọi là “Rue des Bambous”, dịch đúng nghĩa đen tiếng Việt.

Phố Hàng Tre đầu thế kỷ XX

Sau khi chiếm xong Hà Nội, ngay từ năm 1884 chính quyền thực dân Pháp đã thành lập Toà án Thượng thẩm cho toàn bộ khu vực Bắc kỳ và Trung kỳ. Triều đình Huế chỉ được xử các vụ án giữa người Việt, còn các vấn đề có liên quan đến người Pháp phải đem ra Hà Nội xử tại Toà Thượng thẩm. Toà Thượng thẩm thời ban đầu đặt tại phố Hàng Tre, dân ta quen gọi là Toà án Hàng Tre.

Hàng Tre—Hàng Thùng. Photo ©NCCong 2014

Năm 1896 sau khi một toà án mới được xây dựng ở phố Carreau (nay là phố Lý Thường Kiệt) thì Toà án Hàng Tre trở thành trụ sở của Nha Công Chính Đông Dương. Đến đầu thế kỷ XX, Hà Nội được mở rộng và xây dựng thêm thì tre gỗ không còn bán ở phố Hàng Tre nữa. Hàng Tre hồi đó có ít cửa hàng buôn bán, nhà cửa chủ yếu để cư ngụ nên thường xây thành nhiều gian cho thuê.

Phố Hàng Tre có hai đoạn. Đoạn trên kéo từ ngã tư Hàng Mắm đến ngã tư Hàng Thùng, cả hai bên mặt phố đều có nhà dân. Đoạn dưới kéo từ ngã tư Hàng Thùng đến ngã tư Lò Sũ, bên số chẵn có nhà dân, còn bên số lẻ là bức tường dài của khu vực công sở, toà nhà chính cao to quay mặt ra phố Bờ Sông.

Sau năm 1954 xưởng cơ khí Đồng Tháp đã rào mặt đường Hàng Tre làm chỗ sản xuất; phố bị nghẽn cho mãi đến 1981 mới được khai thông cùng với Hàng Vôi và Hàng Muối thành đường một chiều. Từ thập kỷ 1970, trên phố Hàng Tre chỉ phát triển nghề tân trang ô-tô, hàn vá yếm xe và nắn khung xe máy. Ngày nay, ngoài các cửa hàng nâng cấp và bảo dưỡng ô-tô, xe máy còn có thêm các cửa hàng ăn uống và khách sạn.

Xung quanh ngã tư phố Hàng Tre—Lò Sũ—Hàng Vôi vẫn còn gần như nguyên vẹn một số công trình kiến trúc hoành tráng kiểu thuộc địa Pháp được xây từ cuối thế kỷ XIX. Tòa nhà dài của Toà án Hàng Tre cũ (sau lại được Nha Công Chính Đông Dương sử dụng, với cửa chính ở số 2 phố Lò Sũ) nay trở thành trụ sở của hai cơ quan: Uỷ ban sông Mê Công Việt Nam và Ban Quản lý trung ương các dự án thuỷ lợi.

Toà nhà hiện tại được cơi thêm một tầng, nối với khối nhà 3 tầng quay ra góc phố Lò Sũ—Trần Quang Khải, đối diện với trụ sở Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ở số 1 phố Lò Sũ (lưng quay ra Hàng Vôi, cửa chính thì ở 164 Trần Quang Khải).

Nha Công Chính Đông Dương cuối thế kỷ XIX

Di tích lân cận

©NCCông 2011-2015. Bamboo street. Painter: Bui Xuan Phai