1111 Temple of 8 Kings
Đền Đô
s.Ngũ Huyện Khênhà LýKinh BắcĐền Đô tức đền Lý Bát Đế được xây trong khoảng từ thế kỷ XI đến XIII. Thờ: 8 vị vua nhà Lý. Xếp hạng: Di tích quốc gia đặc biệt (2014). Vị trí: 4X46+R52, Đình Bảng, Từ Sơn, Bắc Ninh, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 23km (hướng 2h). Trạm bus: Số 265 Phố Mới - Đình Bảng.
Lược sử
Làng Đình Bảng vào đầu Công nguyên có tên là Diên Uẩn, đến thế kỷ VIII đổi là Cổ Pháp. Đền Đô tức đền Lý Bát Đế hay Cổ Pháp Điện vốn là một ngôi nhà lớn được dựng vào thế kỷ XI trên đất làng để đón tiếp Lý Thái Tổ nhân dịp vua về thăm quê. Lý Thái Tông lên kế vị đã cho sửa lại nhà này thành nơi cúng tế vua cha vừa băng hà và được mai táng ở cách đó 800m.
Dần dần, nơi đây trở thành khu đền thờ 8 vị vua nhà Lý: Thái Tổ, Thái Tông, Thánh Tông, Nhân Tông, Thần Tông, Anh Tông, Cao Tông và Huệ Tông. Vua Bà Lý Chiêu Hoàng là vị vua cuối cùng của nhà Lý được thờ riêng tại ngôi đền Rồng cách chừng 4km về phía tây nam đền Đô.
- Cổng ngoại đền Đô
Kiến trúc
Trải qua sự tàn phá của khí hậu và chiến tranh suốt 8 thế kỷ, đền Đô đã nhiều lần được tu sửa, tôn tạo. Khuôn viên đền có nhiều cây xanh nay rộng hơn 3 héc ta và trở thành một khu du lịch nổi tiếng với phong cách kiến trúc cung đình kết hợp với truyền thống dân tộc.
Khách ra vào đền qua cổng ngoài xây kiểu tam quan trên nền cao, hai bên có cổng phụ. Tam quan gọi là Ngũ Long Môn gồm 4 mái dựa trên 4 hàng cột, đầu đao cong, 2 thành bậc thềm đá ở giữa có hình rồng, 2 thành bậc còn lại mang hình sấu, trên hai cánh cửa chính có chạm nổi hình 5 con rồng.
- Đền Đô nhìn từ trước ra sau
Cổng trong gồm 3 cửa vòm và xây kiểu 2 tầng 8 mái giả. Bức cuốn thư “Chiếu dời đô” của Lý Thái Tổ ở bên trái và bài thơ "Nam quốc sơn hà Nam đế cư” ở bên phải đều được làm bằng gốm Bát Tràng. Đối diện cổng là hồ bán nguyệt ở phía tây nam, có cầu đá dẫn ra thuỷ đình gồm 2 tầng 8 mái lớn dựa trên 16 cây cột.
Hai bên sân trong khu nội là tả vu và hữu vu. Sau tả vu có đền thờ quan văn, sau hữu vu là đền thờ quan võ, đều có bố cục hình "chữ Công" với toà tiền tế 3 gian rộng, cửa bức bàn, xây chồng diêm, mái lợp ngói mũi hài. đền quan Văn thờ Tô Hiến Thành và Lý Đạo Thành. Đền quan võ thờ Lê Phụng Hiểu, Lý Thường Kiệt và Đào Cam Mộc.
- Cổng đền thờ quan văn
Đền chính nằm ở giữa khu nội, hai bên thềm có đôi voi đá nằm chầu. Toà tiền tế là một phương đình 8 mái với 3 gian rộng, phía sau là toà đại bái 5 gian kết nối với hậu cung 5 gian qua ống muống. Tại đây có bài trí long ngai bài vị và tượng của 8 vị vua nhà Lý đặt trong khám thờ sơn son thếp vàng lộng lẫy.
Di sản
Phía đông ngôi đền còn có nhà bia, nơi đặt bản sao tấm bia đá “Cổ Pháp Điện Tạo Bi”. Văn bia do Phùng Khắc Khoan soạn năm 1605, gồm 35 dòng chữ với chừng 1.500 chữ Hán và một số chữ Nôm ghi lại sự kiện vua Lê Kính Tông xây dựng lại đền và ca ngợi sự nghiệp nhà Lý.
Năm 2014, đền Đô được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt.
- Đền Đô nhìn từ sau ra trước
Hằng năm, lễ hội đền Đô được tổ chức từ ngày 14 đến 16 tháng Ba âm lịch để kỷ niệm ngày Lý Thái tổ lên ngôi vua, mở đầu triều đại Lý.
Di tích lân cận
- Chùa Cổ Lũng: 442Q2+JR, Nội Duệ, Tiên Du.
- Chùa Cổ Pháp: 4X37+P5W, Đình Bảng, Từ Sơn.
- Chùa Phật Tích: 32WG+JM5, Phật Tích, Tiên Du.
- Chùa Tam Sơn: 4XVG+6VP, Tam Sơn, Từ Sơn.
- Chùa Tiêu Sơn: 4XQM+55H, Tiêu Thượng, Từ Sơn.
- Đình Đình Bảng: 4X46+R52, Tân Hồng, Từ Sơn.
- Đình Phù Lưu: 4X76+MQ Từ Sơn, Bắc Ninh.
1111 - Den Do ©NCCông 2020-2024