Đình và đền Nhân Nội

Đình Nhân Nội thờ thần Long Đỗ (Bạch Mã), vị trí: 33 phố Bát Đàn, 2RMW+FR, Hoàn Kiếm, Hà Nội, Việt Nam. Đền Nhân Nội thờ công chúa Lân Ngọc, vị trí: số 84 phố Hàng Bồ, 2RMX+G7. Cách Ga Hà Nội: 1,4 km (hướng 1 h). Trạm bus lân cận: 115 Phùng Hưng, hoặc 28 Đường Thành, hoặc 56 Hàng Cân.

Đình và đền Nhân Nội ở trên đất của thôn Nhân Nội xưa; vào đầu thế kỷ XIX thôn này bắt đầu bị đô thị hóa và có tên nôm là Hàng Nồi, thuộc tổng Tiền Túc, huyện Thọ Xương, phía đông thành Hà Nội.

Đình Nhân Nội

Đình được khởi dựng chưa rõ từ bao giờ, nhưng niên đại của đạo sắc phong sớm nhất là Vĩnh Thịnh 6 (năm 1710). Bên trong thờ thần Long Đỗ (Bạch Mã), Trấn đông thành Thăng Long. Đình nằm ở góc phố Bát Đàn—Hàng Điếu, rất gần đền Hỏa Thần ở nhà số 30 phố Hàng Điếu, quận Hoàn Kiếm. Trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ, các đồ thờ bị thất lạc, ngôi đình từng được dùng làm trụ sở của đội Tự vệ phố, sau đó làm nhà mẫu giáo của phường. Năm 1993, đình được tu sửa lại khang trang, thờ thêm tượng Phật và tượng Mẫu.

Đình Nhân Nội gồm hai nếp nhà tiền tế và hậu cung được xây song song thành hình chữ “Nhị”. Cổng đình do diện tích nhỏ nên cũng là cửa ra vào nhà tiền tế. Phía ngoài cổng xây các trụ đắp câu đối, đỉnh trụ đắp hình con nghê, chính giữa đắp hình cuốn thư, trong có 4 chữ Hán “Nhân Nội Linh Từ”. Sau lại đắp thêm tên đình viết nhỏ hơn bằng chữ Quốc ngữ ở ngay phía trên cánh cổng giữa.

Mặt tiền đình Nhân Nội. Ảnh ©NCCong 2012

Tiền tế được làm theo kiểu một gian mái dốc, đổ bê tông, trên mái đắp giả ngói ống, nền lát gạch đá hoa. Trong nhà đặt hương án và đồ bát bửu. Hậu cung cũng được làm một gian mái vòm đổ bê tông dán ngói ống. Bên trong xây bệ thờ đặt tượng Phật, ngai thờ bài vị của thần Long Đỗ, hai bên là tượng Mẫu.

Hiện trong đình lưu giữ được một số di vật đáng quý như: 17 đạo sắc phong cho thần Long Đỗ. Sắc phong sớm nhất ghi niên hiệu Vĩnh Thịnh 6 (1710) và muộn nhất là Duy Tân 3 (1909). Bên cạnh đó lại có long ngai bài vị thờ thần Long Đỗ được tạo tác vào cuối triều Nguyễn, với những nét chạm đẹp và thanh thoát. Đây là những di vật có giá trị về sử liệu và nghệ thuật.

Trong đình còn có một bộ vũ khí cổ và các hoành phi câu đối sơn son thiếp vàng. Bình đồng, lư hương đồng và các tượng Phật hầu hết đều mang phong cách nghệ thuật thế kỷ XX. Lễ hội đình Nhân Nội diễn ra hàng năm vào ngày 13 tháng Hai và 13 tháng Tám âm lịch nhân dịp kỷ niệm ngày sinh và ngày hoá của thần Long Đỗ.

Trong đình Nhân Nội. Ảnh ©NCCong 2015

Đền Nhân Nội

Đền Nhân Nội ở số 84 phố Hàng Bồ, thờ công chúa Lân Ngọc. Theo niên đại của đạo sắc phong sớm nhất thì ngôi đền đã tồn tại từ trước năm 1846. Năm 1952, đền được sửa chữa, thay 4 cột gỗ, sửa mái tiền đường và tu bổ phần hậu cung, thờ thêm tượng Mẫu. Sau đó có thời kỳ đền được sử dụng làm lớp học cho trường phổ thông Lê Văn Tám. Năm 1993, hậu cung được trùng tu với khung bê tông. Năm 1997, tiền đường và trung đường được sửa lại như ta thấy hiện nay.

Cổng đền được xây trụ nhỏ, thân trụ đắp câu đối, bên trên là mái đắp giả ngói ống. Trên cổng đắp nổi 3 chữ Hán “Nhân Nội Từ”; cánh cổng bên dưới làm bằng gỗ. Tòa đền chính xây theo kiểu chữ “Tam”, gồm có 3 nếp nhà xếp song song: tiền đường, trung đường và hậu cung. Tiền đường có 3 gian với 2 vì kèo gỗ làm kiểu quá giang trụ trốn, mái nhà lợp ngói tây.

Trung đường làm bán mái đổ bê tông, trên dán ngói vẩy rồng. Chính giữa xây bệ đặt khám thờ Đức Đại vương, hai bên là khám nhỏ thờ ông Hoàng Bảy và Hoàng Mười. Phía trước ban thờ Đức Đại vương có một ngai nhỏ, có lẽ để thờ công chúa Lân Ngọc. Còn ở hai bên bức tường hồi đặt các ban thờ Cô, thờ Cậu.

Cổng đền Nhân Nội. Ảnh ©NCCong 2013

Hậu cung rộng 3 gian, mái cao vượt, khung giằng bê tông. Nếp nhà này được nối với trung đường bằng 2 cửa ra vào, đại tự một bên ghi “Sơn Trang Động”, một bên ghi “Thánh Mẫu Cung”. Hậu cung có hai án gian, ở giữa đặt khám lớn, trong thờ tượng Mẫu Liễu Hạnh. Gian bên phải đắp động Sơn Trang, trong thờ Bà chúa Thượng Ngàn, bên trái đặt hai khám thờ Ngũ vị tôn ông và Tứ phủ chầu bà. Tất cả các khám thờ, nhang án đều được chạm trổ tinh xảo và sơn son thiếp vàng.

Đền Nhân Nội còn lưu giữ một số bảo vật như 6 đạo sắc phong thần, sắc sớm nhất ghi niên hiệu Thiệu Trị 6 (1846), muộn nhất là Duy Tân 3 (1909). Bên cạnh đó còn có ngai thờ, khám thờ mang phong cách nghệ thuật các thế kỷ XIX và XX với những nét chạm đẹp, tinh tế.

Panorama

• Ngã phố Bát Đàn - Bát Sứ. Panorama ©NCCong 2014
• Trước cổng đền Nhân Nội. Panorama ©NCCong 2012

Di tích lân cận

• Chùa Thái Cam: số 16c phố Hàng Gà.
• Đền Hỏa Thần: số 30 phố Hàng Điếu.
• Đình Đông Thành: số 7 phố Hàng Vải.
• Đình Tân Khai: số 44 phố Hàng Vải.
• Đình Yên Thái: số 8 ngõ Tạm Thương.
• Nhà Lưu niệm Hồ Chí Minh: số 48 phố Hàng Ngang.

120 dinh, den Nhan Noi ©NCCông 2012-2022