Lược sử

Tương truyền chùa Diên Khánh được xây dựng từ thời Lý. Diên Khánh có nghĩa là phúc lộc lâu dài; ngôi chùa quả thật vẫn kiên cường tồn tại cho đến ngày nay, mặc dù đã trải qua gần nghìn tuổi. Các tư liệu lịch sử cho biết chùa đã được sửa chữa, tôn tạo nhiều lần. Đặc biệt dưới thời Nguyễn đã từng có một đợt đại trùng tu vào năm Thiệu Trị thứ 5 (Ất Tỵ 1845).

Nguyệt hồ trước chùa Diên Khánh. ©2014 NCCong

Trong kháng chiến chùa Diên Khánh từng là cơ sở cách mạng và bị phá hủy một phần nhưng nhân dân sở tại và công đức thập phương đã giúp phục dựng nhanh chóng. Chùa được Bộ Văn hóa và Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia theo quyết định số 100 ngày 21-01-1989 (Kỷ Tỵ). Năm 2009 (Kỷ Sửu), chùa lại được quy hoạch và tôn tạo khang trang trong quần thể di tích La Khê cùng với ngôi đình làng và đền Bia Bà.

Sân chùa Diên Khánh. Panorama: NCCong ©2014

Kiến trúc

Dáng dấp ngôi chùa Diên Khánh hiện nay chủ yếu mang phong cách nghệ thuật kiến trúc Phật giáo của giai đoạn cuối thời Nguyễn. Chùa nhìn về hướng nam. Từ ngoài vào trong bao gồm đầy đủ các hạng mục chính của một thiền viện tiêu biểu ở vùng đồng bằng miền Bắc như tam quan, tiền đường, thiêu hương, thượng điện, hành lang và hậu đường.

Tượng Quan Âm Nam Hải trên sân chùa Diên Khánh. ©2014 NCCong

Du khách đến thăm chùa và đình làng La Khê thoạt tiên đi vào con ngõ chung, men theo môt nguyệt hồ có lan can bao quanh và các tượng linh thú tạc bằng đá xanh. Cổng chùa Diên Khánh nằm song song với tòa phương đình của ngôi đình bên cạnh. Tam quan này rộng ba gian, xây đầu hồi bít đốc, hai tầng bốn mái, bên trên có gác chuông như kiểu tam quan của chùa Láng và chùa Kiến Sơ (Phù Đổng).

Bên trong tiền đường chùa Diên Khánh. ©2014 NCCong

Sau cổng chùa có môt sân rộng lát gạch đỏ với hòn non bộ làm bình phong che chắn. Mới được dựng gần đây trên một bệ đá khá cao ở bên trái sân là pho tượng Quan Âm Nam Hải trắng muốt khoác áo choàng xanh. Bước lên bậc thềm rồng đá, du khách cởi bỏ giầy dép bên ngoài các cửa bức bàn trước khi vào bái Phật trong tòa tam bảo.

Tiền đường rộng 7 gian, xây hai tầng tám mái, có kiến trúc kiểu chồng rường con nhị, kết nối với tòa thiêu hương và thượng điện theo hình chữ “Công”. Hai bên chính điện có các gian thờ tượng Đức Ông và Thánh Hiền. Hai pho tượng Hộ pháp Trừng ác và Khuyến thiện đứng gác lối vào tòa thiêu hương.

Đại hùng Bảo điện chùa Diên Khánh. ©2014 NCCong

Phật điện gồm nhiều lớp cửa võng, hoành phi, câu đối thiếp vàng và trên các bậc lát gỗ quý có bài trí đầy đủ hệ thống tượng Phật giáo theo hệ phái Bắc tông. Chếch mé bên trái sau tiền đường là một gian nhà rộng gần 30m2 với điện thờ Tam tòa Thánh Mẫu quay mặt về hướng tây, áp lưng vào thượng điện.

Tiếp theo, ở bên trái điện Mẫu và bên phải cổng đền Bia Bà lại có một sân gạch khác dẫn du khách đến thềm nhà Tăng và hậu đường. Hậu đường rộng 5 gian, bên ngoài cũng có hàng cột đá và các cửa bức bàn bằng gỗ đẹp. Bên trong là 3 ban thờ Tổ, ở gian giữa có điện thờ Đạt Ma Sư Tổ với pho tượng lớn nhất hậu đường.

Điện Tam tòa Thánh Mẫu chùa Diên Khánh. ©2014 NCCong

Di vật

Hiện nay trong chùa Diên Khánh vẫn lưu giữ được nhiều di vật có gíá trị lịch sử nghệ thuật, nhất là các tác phẩm điêu khắc từ thời Trần, Lê. Riêng tại chính điện, du khách nên chú ý đến pho tượng Phật A Di Đà tạo tác bằng gỗ phát quang, pho tượng Quán Thế Âm Bồ Tát tọa sơn thị giải làm bằng gỗ sơn đen và toà Cửu Long thiếp vàng.

Bên trong hậu đường chùa Diên Khánh. ©2014 NCCong

Đặc biệt có pho tượng Đức giáo chủ bổn sư tạc bằng đá khối, một tác phẩm có giá trị cao, tương truyền được tạc từ thời Lý. Pho tượng này kế thừa phong cách nghệ thuật Gandara (Gandhãra) của Ấn Độ thời cổ trung đại và được nhiều chuyên gia xếp hạng thứ 2, chỉ sau một tác phẩm tương tự đặt ở Kinh Bắc. Ngoài ra trong chùa còn có cụm bia đá khắc từ thời Lê và một quả chuông đồng được đúc năm Cảnh Thịnh thứ 2 dưới triều Tây Sơn cùng với bài minh soạn bởi tiến sĩ Ngô Trọng Khuê, từng giữ chức thượng thư thời Lê-Trịnh.

Phật điện chùa Diên Khánh. ©2014 NCCong

Di tích lân cận

• Chùa Hà Trì: ngõ Hà Trì 1, phường Hà Cầu.
• Chùa Ngòi (Phúc Khê Tự): góc phố Ngô Quyền—Ngô Thì Nhậm.
• Đình Cầu Đơ: số 85 phố Quang Trung.
• Đình Đa Sĩ: đường Đa Sĩ, phường Kiến Hưng.
• Đình Hà Trì: ngõ Hà Trì 1, phường Hà Cầu.
• Đình La Khê, đền Bia Bà: số 202 phố Phan Đình Giót.

Bản đồ trực tuyến