204 West genie-guardian Linh Lang

Trấn Tây Linh Lang

Linh Lang

Linh Lang 靈 郎 là vị thần được thờ tại đền Voi Phục, một trong Tứ trấn nằm ở phía Tây thành Thăng Long, nay thuộc phường Ngọc Khánh, quận Ba Đình, TP Hà Nội. Sự tích về ngài có chép trong nhiều bản thần phả và gắn với lịch sử Việt Nam thời nhà Lý. Xin lưu ý để không nhầm với Uy Linh Lang là một nhân vật thời Trần.

Thần tích

Trong chính sử không có tên Linh Lang. Nhưng theo thần phả, Linh Lang là con vua Lý Thánh Tông, mẹ là cung phi thứ 9, quê ở Đồng Đoàn, xã Bồng Lai, huyện Đan Phượng, trấn Sơn Tây. Ngài sinh ngày 13 tháng 12 năm Giáp Thìn (1064) tại Trại Chợ, Thủ Lệ, được đặt tên Hoằng Chân. Một bản thần phả khác lại ghi ngài là con vua Lý Thái Tông, tên Hoàng Lang và không rõ năm sinh.

Tượng thần Linh Lang ở miếu Bảo Hà, Hải Phòng

Hành trạng của Linh Lang cũng không được nhất quán trong các tài liệu khác nhau. Có nguồn ghi rằng khi quân Tống sang đánh, Linh Lang được vua cấp 5.000 quân cùng voi trận và rồi thắng trận. Sau tiệc mừng công, nhà vua tỏ ý muốn nhường ngôi cho, nhưng Linh Lang không nhận. Sau đó ít lâu, ngài lâm bệnh nặng và qua đời.

Hoàng Xuân Hãn dẫn một thần phả khác ghi rằng Hoàng Lang (Linh Lang) vốn là con của thủy cung, được lệnh lên giúp vua, sau khi đánh lui quân giặc rồi qua đời. Đối với giả thuyết coi Hoàng Lang hay Hoằng Chân chính là thần Linh Lang, Hoàng Xuân Hãn thận trọng không kết luận chắc chắn, cho rằng có thể do sự biến âm giữa âm Hán Việt và âm Việt cổ, hoặc người chép thần phả có chút nhầm lẫn theo thời gian giữa các âm Hoằng Chân, Hồng Chân, Hoàng Lang. Tình tiết Hoàng Lang hoá rắn và lặn xuống nước trong thần phả được cho là thi vị hoá hình ảnh Hoằng Chân tử trận chìm xuống sông.

Thờ phụng

Xét công trạng của ngài, nhà Vua ban mỹ tự cùng sắc phong là Linh Lang Đại Vương Thượng Đẳng Phúc Thần, cho phép 269 làng trại trong cả nước xây đền miếu thờ. Nổi tiếng nhất trong số đó là đền Voi Phục ở Thủ Lệ (Vạn Phúc, Ba Đình, Hà Nội) và miếu Bảo Hà ở Đồng Minh (Vĩnh Bảo, Hải Phòng).

Lễ hội chính nhằm tưởng nhớ Linh Lang được tổ chức hàng năm tại:

  • Đền Voi Phục (Thủ Lệ) là nơi thờ chính.
  • Đình Vạn Phúc tức Đình Hàng Tổng là nơi xưa Linh Lang đóng quân (hàng năm lấy ngày 12 tháng chín âm lịch lằm lễ kỷ niệm Đại Yến khao quân để tưởng nhớ Linh Lang đánh thắng quân Tống).
  • Miếu Bảo Hà ở Hải Phòng là nơi thờ ngài với bức tượng có niên đại vào khoảng thời Lê, có thể đứng lên ngồi xuống được do có thiết kế khá tài tình của một nghệ nhân xưa.

204 West genie-guardian Linh Lang ©NCCông 2012