Nhà thờ Lớn Hà Nội

Nhà thờ Lớn là Nhà thờ Chính toà của Tổng Giáo phận Hà Nội, xây xong năm 1886. Địa chỉ: số 40 phố Nhà Chung, quận Hoàn Kiếm, TP Hà Nội. Cách Ga Hà Nội: 1,3km (hướng 2h). Trạm dừng bus lân cận: ngã ba Hàng Trống - Lê Thái Tổ (xe 09, 31, 36), 6 Tràng Thi (02, 09), Đd 4 Triệu Quốc Đạt (01). Có 2 thánh lễ vào ngày thường, 7 thánh lễ vào chủ nhật và lễ rước Thánh Giuse vào ngày 19-3 hàng năm

Lược sử

Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, tại đây năm 1057 vua Lý Thánh Tông đã cho khởi công xây tháp Đại Thắng Tư Thiên, gọi tắt là Tháp Báo Thiên. Tháp này thuộc chùa Sùng Khánh, hay Báo Thiên Tự, một ngôi quốc tự nổi tiếng của kinh đô Đại Việt. Suốt ba triều đại Lý, Trần, Lê, chùa Sùng Khánh vẫn là nơi diễn ra các nghi lễ Phật giáo cầu cho quốc thái dân an...

• Quảng trường Nhà Thờ Lớn. Panorama NCCong ©2014

Trải qua thời gian và chiến tranh, tháp Báo Thiên đã bị đổ nát. Cuối thế kỷ 19, tháp bị người Pháp đập hoàn toàn để xây Nhà thờ Lớn, và chùa Báo Ân nằm đối diện bên bờ phía đông hồ Hoàn Kiếm cũng bị phá (trừ tháp Hoà Phong) để xây Nhà Bưu Điện. Thật đáng tiếc cho hai kiến trúc Phật giáo xưa kia từng là danh lam Đại Việt ở ven hồ Gươm.

Quảng trường Nhà Thờ Lớn Hà Nội. Photo NCCong ©2016

Năm 1873, sau khi quân Pháp hạ thành Hà Nội lần thứ nhất, Giám mục giáo phận Tây Đàng ngoài P.F. Puginier, Giám mục hiệu toà Mauricastre 1868-1892 đã dựa thế đó ép Nguyễn Hữu Độ là Tổng đốc Hà Nội đồng ý dàn xếp để lấy đất chùa cũ ở đầu thôn Báo Thiên Tự, huyện Thọ Xương và cho xây dựng ở đây một nhà thờ nhỏ bằng gỗ.

Năm 1882, sau khi quân Pháp hạ thành Hà Nội lần thứ hai, Giám mục Puginier đã cho phá hoàn toàn Chùa Báo Thiên để xây dựng nhà thờ mới thay cho nhà thờ gỗ cũ bị hư hại. Dự tính tốn phí khoảng 200.000 franc Pháp, Puginier xin chính quyền bảo hộ Pháp cho mở xổ số để quyên góp. Sau hai lần bị từ chối, cuối cùng Giám mục cũng được chấp thuận mở hai đợt xổ số (đợt một năm 1883, đợt hai năm 1886), quyên góp được khoảng 30.000 francs Pháp, cộng với các nguồn tài trợ khác, đủ kinh phí hoàn thành nhà thờ vào năm 1886.

Trước kia vào năm 1678, Giáo hoàng Innocentius XI từng tôn phong St Joseph (cha nuôi của Chúa Jesus) làm Thánh bảo trợ nước Đại Việt và các nước lân cận. Chính vì vậy, thánh đường lớn nhất ở Hà Nội được phong là "Nhà thờ lớn kính Thánh Giuse". Lễ khánh thành được tổ chức đúng vào lễ Giáng sinh năm Đinh Hợi (1887).

Tượng đài Đức Mẹ. Photo NCCong ©2016

Kiến trúc

Nhà thờ Lớn xây theo phong cách Gothique, rất thịnh hành từ thế kỷ 12 đến thời kỳ Phục hưng ở châu Âu. Mẫu thiết kế dựa vào Nhà Thờ Đức Bà Paris với những mái vòm uốn cong, rộng, hướng lên bầu trời. Vật liệu xây dựng chính của nhà thờ là gạch đất nung, tường trát bằng giấy bổi. Nhà thờ có chiều dài 64,5m, chiều rộng 20,5m và hai tháp chuông cao 31,5m với những trụ đá to nặng ở bốn góc. Trên đỉnh là cây thánh giá bằng đá.

Nhà thờ Lớn quay hướng đông, nhìn ra phố Nhà Thờ qua quảng trường, nơi có tượng đài Đức Mẹ bồng Chúa Hài đồng. Phía mặt tiền có một cửa đi lớn và hai cửa nhỏ. Hai bên hông còn có 4 cửa khác. Các cửa đi và toàn bộ các cửa sổ đều cuốn nhọn theo kiểu Gothique. Xung quanh nhà thờ là lối đi rộng, mặt phía nam có tượng Giê-su ôm hai em bé. Sau lưng nhà thờ có hang đá và hai bức phù điêu ở hai bên.

Di vật

Lắp vào các cửa sổ là những bức tranh bằng kính màu lấy ánh sáng tự nhiên cho bên trong nhà thờ. Khu cung thánh được trang trí theo nghệ thuật dân gian truyền thống, chạm trổ hoa văn bằng gỗ sơn son thiếp vàng rất độc đáo. Ở tòa gian chính có tượng thánh Giuse bằng đất nung cao hơn 2m, giáp hai bức tường bên còn có tượng Maria, tượng Giê-su và cây Thánh giá.

Mặt bên Nhà thờ Lớn Hà Nội. Photo ©NCCong 2016

Nhà thờ còn có bộ chuông Tây, gồm bốn quả chuông nhỏ và một quả chuông lớn. Chiếc đồng hồ lớn gắn giữa mặt tiền nhà thờ có chuông báo từng khắc, từng giờ, hệ thống báo được liên kết với 5 quả chuông treo trên hai tháp cao. Cửa nhỏ phía nam nhìn ra lối rẽ vào Đại chủng viện Hà Nội, Dòng mến thánh giá Hà Nội và phía sau Tòa Tổng giám mục Hà Nội.

Di tích lân cận

• Chùa Bà Đá: số 3 phố Nhà Thờ.
• Chùa Lý Triều Quốc Sư: số 50 phố Lý Quốc Sư.
• Đền Phù Ủng: số 25 phố Lý Quốc Sư.
• Đình, đền Đông Hương: số 82 phố Hàng Trống.
• Đình, đền Nam Hương: số 75 phố Hàng Trống.
• Đình, đền Vũ Thạch: số 13 phố Bà Triệu.

©NCCông 2011-2021, St Joseph cathedral of Ha Noi