Đình Ngọc Hà

Đình Ngọc Hà có từ khoảng thế kỷ XVIII. Tên chữ: 玉 河 亭 Ngọc Hà Đình. Thờ: thần Huyền Thiên Hắc Đế. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1992). Vị trí: ngõ 158 Ngọc Hà, 2RQH+3P, Ba Đình, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 2,4 km (hướng 11 h). Trạm bus lân cận: 174 - 176 Ngọc Hà., 79 Đội Cấn.

Lược sử

Ngọc Hà là một trong những nông trại được lập ra để phục vụ hoàng cung và triều đình nhà Lý; nay trở thành tên một phường thuộc quận Ba Đình, thành phố Hà Nội. Phường này bao gồm phần đất trước kia của ba ngôi làng cổ: Ngọc Hà, Hữu Tiệp, Đại Yên, nổi tiếng với nghề trồng hoa và làm thuốc nam. Diện tích phường 0,8km², dân số năm 2005 là 16.774 người.

Đình nằm ở chân dốc phía tây nam vườn Bách Thảo, cạnh một hồ nước dài chạy dọc ngõ 158 Ngọc Hà. Chưa rõ đình được xây dựng vào năm nào nhưng dòng lạc khoản ở một câu đối tại toà tiền tế cho biết đợt trùng tu dưới đời vua Đồng Khánh đã hoàn thành vào ngày 16-10-1898. Đình đã bị huỷ hoại hồi đầu năm 1947. Đến năm 1952 dân làng góp công của xây lại.

Ao đình Ngọc Hà ©NCCong 2016

Đình thờ Huyền Thiên Hắc Đế - tương truyền Đức thánh đã âm phù vua Lý đánh thắng giặc Tống. Hội đình được tổ chức vào ngày 19 tháng Giêng, dân Ngọc Hà, Hữu Tiệp rước bài vị thần đến núi Sưa để tế chung. Đoàn khai quật hoàng thành Thăng Long đã tìm thấy dấu vết một sông cổ chảy ngang kinh thành theo hướng đông-tây qua ngôi làng xưa, cho phép đoán đây là con sông Ngọc - nguồn gốc của địa danh Ngọc Hà.

Kiến trúc và di vật

Đình vốn nằm trên một cù lao giữa hồ, nghi môn quay về phía nam, gồm 4 trụ biểu và 2 cổng phụ 2 tầng 8 mái giả. Nay hướng đình không đổi nhưng góc phía tây hồ đã được lấp để xây nhà văn hóa và sân chơi. Sau đợt trùng tu mới đây, bên tả sân trước đình đã xây thêm một cây cầu nhỏ nối với tam quan ngoại và mở cửa ra ngõ 158 Ngọc Hà.

Sân đình Ngọc Hà ©NCCong 2016

Trước đình còn có hai cây cổ thụ, ở giữa là bức bình phong với đôi voi đá chầu vào. Xa hơn có một ao vuông nhỏ rồi mới đến hồ nước, cả hai đều được xây tường bao. Hai bên tả hữu sân trong nghi môn giáp với hai nhà giải vũ 3 gian đối diện nhau, chính giữa là bậc thềm dẫn lên toà tiền tế 3 gian 2 chái, bộ vì làm theo kiểu “trùng thềm điệp ốc” và “thượng rường, hạ kẻ”. Tại đây có các hoành phi, câu đối, hương án v.v. thếp vàng rực rỡ.

• Sân trước đình Ngọc Hà. Panorama ©NCCong 2016

Tòa phương đình nằm sau tiền tế, mái làm kiểu chồng diêm 3 tầng, trên đỉnh đắp hình bầu rượu. Bốn góc có 4 cột đỡ được trang trí hình rồng cuốn, bên trong đặt cỗ kiệu bát cống chạm khắc hình rồng. Tòa hậu cung 3 gian, gian giữa đặt long ngai bài vị và đồ tế khí tạo tác vào thế kỷ XIX. Trên các mái lớn đều có đắp nổi những hình linh thú như nghê, sư tử, cá chép hóa rồng, mãnh hổ xuống núi.

Hông đình Ngọc Hà ©NCCong 2016

Ngày 15-02-1992 đình Ngọc Hà được xếp hạng Di tích lịch sử, kiến trúc, nghệ thuật quốc gia.

Di tích lân cận

• Bảo tàng Hồ Chí Minh: số 19 phố Ngọc Hà.
• Chùa Bát Tháp (Vạn Bảo): ngõ 209 Đội Cấn.
• Chùa Một Cột: phố Chùa Một Cột.
• Đền Đống Nước: ngõ 173 ngách 63 Hoàng Hoa Thám.
• Đình Vạn Phúc: ngõ 194 Đội Cấn.
• Vườn Bách Thảo: đầu phố Ngọc Hà.

339 dinh Ngoc Ha ©NCCông 2012-2016