399 Ngau Pagoda

Chùa Ngâu (Hưng Long Tự)

h.Thanh Trìnhà Lýs.Tô Lịch

Chùa Ngâu theo truyền thuyết có từ thời Lý. Tên chữ: Hưng Long Tự. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1995). Vị trí: 57 Ngõ 21 Tựu Liệt, XR3R+53, Tam Hiệp, Thanh Trì, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 8,2 km (hướng 6 h). Trạm bus lân cận: Đd 171 Ngọc Hồi.

Du khách có thể lên xe bus chạy từ trung tâm Hà Nội về hướng nam theo quốc lộ QL1A và xuống điểm dừng đối diện 171 Ngọc Hồi rồi rẽ phải vượt đường sắt vào phố Tựu Liệt. Hãy đi tiếp 200m và rẽ trái qua cầu Yên Ngưu đi khoảng 200m nữa sẽ thấy đình Ngâu, sau lưng đình là chùa Ngâu.

Lược sử

Làng Ngâu là tên Nôm của thôn Yên Ngưu vốn nổi tiếng với nghề nấu rượu. Lịch sử nơi đây từ xưa đã gắn liền với ngôi chùa làng. Theo tạp chí Nghiên cứu Phật học số 1 năm 2015, chùa Ngâu được xây dựng vào năm 1130 niên hiệu Thiên Thuận 3 dưới đời vua Lý Thần Tông 李 神 宗 (1116–1138). Vua vốn là một người mộ đạo, được cho là hóa thân của Từ Đạo Hạnh 徐 道 行 (1072—1116). 

Tháp chùa Ngâu ©NCCong 2017

Trước kia làng Ngâu có hai ngôi miếu cổ: miếu Mục Đồng thờ đức Tổ Nam Dương (Thủy tổ Thành hoàng thôn Yên Ngưu) và miếu Diệu Linh thờ Hương Từ Thanh Vân Thần Nữ, còn gọi là Tổ Mẫu Ngâu. Theo truyền thuyết, chính Hoàng hậu của vua Lý Thần Tông là Lệ Thiên 儷 天, đã cho tôn tạo miếu Diệu Linh và đặt tên Hưng Quốc Tự để thờ Phật.

Đến thời Lê Trung hưng, năm 1727 chúa Trịnh Cương ép vua Lê Dụ Tông 黎 裕 宗 (1679–1731) bỏ con trưởng, lập con thứ Duy Phường làm thái tử. Năm 1729 lại ép vua nhường ngôi cho thái tử nhưng Cương bỗng chết. Năm 1732, Trịnh Giang truất Duy Phường, đưa Duy Tường lên ngôi tức Lê Thuần Tông. Năm 1735, Thuần Tông mất sớm, Giang lập Duy Thận làm vua Lê Ý Tông rồi giết luôn Duy Phường.

Tượng Hộ pháp chùa Ngâu. ©NCCong 2023

Chùa Ngâu bị bỏ hoang trong thời này vì nhiều nơi nổi dậy dựng cờ "phù Lê diệt Trịnh". Năm 1740 Giang phải thoái vị, em là Doanh lên thay. Doanh đối xử tốt hơn với vua Lê Hiển Tông 黎 顯 宗 (trị vì 1740–1786), thu phục được lòng người và dẹp yên nội loạn. Đến năm Cảnh Hưng 11 (1750), chùa Ngâu được chúa Trịnh cho xây lại hoàn toàn và đổi tên là Hưng Long Tự.

Do vị trí ven sông Tô Lịch và đường quốc lộ QL1A nên chùa Ngâu trong thời kháng chiến chống Pháp trở thành nơi giấu cán bộ, chiến sĩ và vũ khí đạn dược. Trong nhiều năm sau đó, chùa không có sư trụ trì và đến cuối thế kỷ XX thì các nếp nhà hầu như đã đổ nát hoàn toàn. Năm 2000, Thành hội Phật giáo TP Hà Nội đã bổ nhiêm Đại đức Thích Đức Hạnh về làm trụ trì. Sau đó chùa được trùng tu tôn tạo với quy mô lớn hơn trước nhiều.

Phủ Đế Đô ở chùa Ngâu ©NCCong 2023

Năm 1995, chùa Ngâu được xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.

Kiến trúc

Đi từ đình Yên Ngưu vào chùa Ngâu sẽ thấy một bức tường dài và cao, có đắp ngói giả. Cổng tam quan hầu như xây toàn bằng đá xanh. Trong khuôn viên chùa tỏa bóng những cổ thụ mang dáng vẻ tôn nghiêm. Bên phải tam quan là một cây muỗm già mấy trăm tuổi rồi đến một giếng tròn to giáp với đình và đường làng.

Công trinh chính gồm có tòa tam bảo, nhà thờ Tổ, nhà Tăng, nhà khách ở giữa, bên tả là phủ Đế Đô Hưng Quốc và bên hữu là vườn cây. Tiền tế của Phủ gồm 5 gian 2 chái, xây 2 tầng kiểu chồng diêm. Hậu đường ở sân sau, đầu hồi có lối thông sang chùa.

Sân tiền đường chùa Ngâu ©NCCong 2023

Tòa tam bảo cũng xây trên nền cao, hàng hiên có các cột đá, mái bê tông dán ngói ta như bên Phủ. Pho tượng Bồ tát Quan âm Nam hải dựng trước thềm nhìn qua cổng sân và tam quan về phía đông nam. Tiền đường 5 gian 2 chái với 3 lầu nhô lên 2 tầng kiểu chồng diêm, kết nối liền với trung đường 7 gian và thượng điện 3 gian theo hình "chữ Tam", không có giếng trời lấy sáng. Xung quanh sân sau thượng điện là nhà khách, nhà Tổ và nhà Tăng.

Di tích lân cận

399 chua Ngau ©NCCông 2014-2018