406 Song Son temple

Đền Sòng Sơn

s.Kim Ngưuq.Đống ĐaLê trung hưng

Đền Sòng Sơn Hà Nội có từ thế kỷ XIX. Tên chữ: Sòng Sơn vọng từ. Thờ: Mẫu Liễu Hạnh. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1994). Vị trí: số 35 Tôn Đức Thắng, 2RGM+QH, Đống Đa, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 2,3 km (hướng 9 h). Trạm bus lân cận: đầu phố Tôn Đức Thắng (xe 02, 41, 49) và Cát Linh (23, 25, 38).

Lược sử

Đền Sòng Sơn thờ vọng Mẫu Sòng tức Mẫu Liễu, còn gọi là Liễu Hạnh công chúa 柳 杏 公 主 hoặc Bà Chúa Liễu, Mẫu Liễu, Thánh Mẫu. Theo truyền thuyết, Bà vốn là con gái thứ hai của Ngọc Hoàng thượng đế, đã 3 lần giáng trần và cuối cùng quy y cửa Phật. Các triều đại từ thời Hậu Lê đến thời Nguyễn đã ban nhiều đạo sắc phong thần cho Bà. Bà được dân gian tôn là người đứng đầu một hệ thống tín ngưỡng. Nhiều làng xã và các đô thị ở miền bắc Việt Nam có đền thờ bà.

Cổng đền Sòng Sơn. Photo ©NCCong 2018

Bà được tôn là "Mẫu Nghi thiên hạ" (Mẹ của muôn dân) và một trong “tứ bất tử” (bốn vị thần bất tử) theo tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Đền thờ chính tọa lạc ở Sòng Sơn (Thanh Hóa), cho nên ngôi đền thờ vọng Bà ở TP Hà Nội có tên chữ là “Sòng Sơn vọng từ”. Đền này không rõ được xây chính xác khi nào nhưng có lẽ muộn nhất cũng phải vào thế kỷ XIX.

Sân đền Sòng Sơn. Photo ©NCCong 2018

Vị trí đền ở trên một khoảnh đất thuộc khu vực sát phía tây nam thành Hà Nội, ngay gần Kỳ Đài (Cột Cờ). Hiện nay cổng đền mở ra phố Tôn Đức Thắng, cách Văn Miếu Quốc Tử Giám và Bích Câu Đạo quán chỉ hơn trăm bước.

Trong đền Sòng Sơn. Photo ©NCCong 2018

Ngày 05-02-1994 Bộ Văn hóa và Thông tin đã xếp hạng đền này là di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.

Kiến trúc

Trước đây, đền Sòng Sơn là một quần thể hoàn chỉnh có cả vườn cây bao quanh. Do thực dân Pháp quy hoạch lại và mở rộng thành phố sau khi chiếm được Hà Nội nên khuôn viên của đền thu hẹp dần. Trong cuộc chiến đầu năm 1947, ngôi đền cũ bị đốt phá. Đợt phục dựng di tích trong những năm 1949 – 1951 đã tuân theo quy hoạch mới và thay đổi toàn bộ vị trí, quy mô của từng kiến trúc, để lại dáng vẻ như bây giờ.

Cổng đền Sòng Sơn nhìn về hướng tây, mở ra hè phố Tôn Đức Thắng. Tam quan xây khá đơn giản và chiếm hết chiều ngang của nhà tiền tế. Cửa chính gồm hai trụ biểu thấp, đỉnh trụ có tượng đôi nghê hướng mặt vào nhau. Phần trên đắp hình cuốn thư, trang trí hoa dây. Hai cửa nách được che bằng 4 mái nhỏ. Du khách bước vào sẽ thấy khoảng sân hẹp dẫn đến nơi thờ tự. Toà tiền tế và hậu cung xây liền nhau theo hình chữ Nhị, bên trong có nhiều pho tượng tạo tác từ thế kỷ XIX.

Trong đền Sòng Sơn. Photo ©NCCong 2018

Di sản

Khám thờ là một trong những tác phẩm điêu khắc bằng gỗ sơn son thếp vàng của nghệ thuật thời Nguyễn với 5 pho tượng Ngũ vị Tôn ông. Ngoải ra, còn giữ được hệ thống cửa võng, cuốn thư, câu đối, hoành phi, đại tự, chuông đồng, đồ gốm sứ là những cổ vật có giá trị.

Lễ hội đền Sòng được tổ chức hàng năm vào ngày 10 đến 26 tháng 2 âm lịch, nhất là ngày 25 được coi là chính gội đó là ngày Thánh Mẫu hạ giới nên được làm rất quan trọng, kỹ càng.

Di tích lân cận

©NCCông 2018, Song Son temple