633 Hoang Mai community hall

Đình Hoàng Mai

sông Sétnhà Trầnq.Hoàng Mai

Đình Hoàng Mai có từ thế kỷ XVIII. Thờ 4 tướng: Trần Khát Chân, Trần Hãng, Phạm Tổ Thu, Phạm Ngưu Tất. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1994). Vị trí: ngõ 160 Hoàng Mai, P. Hoàng Văn Thụ, XVR3+62, Hoàng Mai, Hà Nội, Việt Nam. Cách BĐX Bờ Hồ: 5 km (hướng 6 h). Trạm bus lân cận: 64 Trương Định (xe 36), 171 Minh Khai (03b, 19, 24, 26, 36, 38, 52)

Lược sử

Làng Hoàng Mai bây giờ thuộc phường Hoàng Văn Thụ, quận Hoàng Mai, TP. Hà Nội. Vùng này ở phía bắc hồ Đền Lừ, nằm giữa sông Sét và sông Lừ, xưa có tên Nôm là Kẻ Mơ, từ đó sinh ra địa danh Chợ Mơ. Kẻ Mơ vốn nổi tiếng Hà Nội với nghề nấu xôi và xôi khúc là một trong những món quà ngon nhất.

Đình Hoàng Mai được xây dựng trên nền dinh thự cũ nằm ở giữa điền trang do Nội vệ thượng tướng Trần Khát Chân 陳 渴 真 lập ra và ngài từng sống ở đây trong 10 năm cuối đời mình (1389 – 1399). Vua Trần đã ban thưởng vùng đất bãi này làm thái ấp cho ngài vì đã có công dùng pháo binh tiêu diệt vua Chế Bồng Nga kiêu hùng dẫn đầu đoàn thuỷ quân thiện chiến của Chiêm Thành vượt biển tấn công Đại Việt.

Cổng đình Hoàng Mai. Photo NCCong ©2023

Đình thờ Trần Khát Chân và em ngài là Trần Hãng (còn gọi Trần Hương) cùng các tướng tâm phúc Phạm Tổ Thu, Phạm Ngưu Tất. Bốn vị này và nhiều người khác đã bị xử tử vào năm 1399 sau khi vụ mưu sát Hồ Qúy Ly đi duyệt binh ở Đốn Sơn (Thanh Hóa) bị bại lộ. Dân làng Hoàng Mai do đó từ xưa đã có tục kỵ húy tên hai anh em ngài, cụ thể không được gọi “chân” mà phải nói là “cẳng”, không được gọi “hương” mà phải nói là “nhang”.

Các vua đời sau đã ban nhiều đạo sắc phong thượng đẳng phúc thần cho Trần Khát Chân. Đình làng Tương Mai ngay bên cạnh và 29 ngôi đình làng khác cùng với đình Tam Tổng (Bình Bút – Nam Cai – Đốn Sơn) cũng đều thờ ngài làm thành hoàng. Con trai độc nhất của ngài là Trần Thông về sau trở thành một vị tướng thời Lê sơ và có công với dân nước, được thờ làm thành hoàng làng Khúc Thủy ven sông Nhuệ.

Ngày 5-2-1994, đình Hoàng Mai đã được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật quốc gia. Năm 2023, đình lại bắt đầu một đợt trùng tu mới.

Sân đình Hoàng Mai. Photo NCCong ©2023

Kiến trúc

Đình đứng cạnh chùa Nga My và giáp đường làng, nay là ngõ 160 Hoàng Mai. Cổng đình xây kiểu nghi môn với 4 trụ biểu, trên thân có đắp câu đối chữ Hán. Bên kia đường là một khu vườn nhỏ bao gồm cột cờ và ao bán nguyệt có tường đá vây quanh. Đình quay mặt chênh chếch về phía đông nam, du khách bước qua cổng sẽ thấy bên trái là phương đình, bên phải là nhà bia và trước mặt là sân tiền tế được tôn cao ba bậc.

Trong sân hiện có tượng ngựa đá và voi đá chầu ở hai bên, gần lối lên bậc thềm với hàng hiên hẹp. Đại đình gồm 5 gian xây tường hồi bít đốc. Toà đại bái, ống muống và cung cấm có mặt bằng xây dựng theo kiểu “chữ Tam”. Mái đình lợp ngói ri, hai phía bờ nóc đắp hình con kìm. Kiến trúc và trang trí nhìn chung mang đậm dấu ấn nghệ thuật của thời Nguyễn.

Ngựạ đá ở đình Hoàng Mai. Photo NCCong ©2017

Di sản

Trong đình còn giữ được nhiều hiện vật cổ như hoành phi, cửa võng, hương án, long ngai, bài vị, tượng thánh và các bộ cồng chiêng, bát bửu… Lễ hội đình được tổ chức hàng năm vào ngày 24 tháng 4 âm lịch để kỷ niệm húy nhật của ngài Trần Khát Chân. Dân sở tại và lân cận đến tham dự rất đông vui. Hội làng khai mạc với lễ rước nước từ chùa về đình và lễ dâng hương lên các thành hoàng... Sau đó diễn ra hoạt động văn nghệ và vui chơi giải trí dân gian. Khi rã đám lại tiến hành tế lễ trang nghiêm.

Di tích lân cận

©NCCong 2018-2019, Hoang Mai community hall