Trụ sở Bưu điện Hà Nội. Ảnh NCCong ©2015

Lược sử

Phố Lê Thạch được đặt tên từ năm 1945, trước đó người Pháp gọi là đường Sa-va-xi-ơ (avenue Chavassieux). Phố rộng 8m, dài 234m, không có nhà dân, phía tây giáp hồ Hoàn Kiếm, phía đông giáp vườn hoa Con Cóc (place Chavassieux), phía bắc giáp vườn hoa Chí Linh và tượng đài vua Lý Thái Tổ, phía nam giáp trụ sở Bưu điện Hà Nội và Nhà khách Chính phủ (đó chính là Bắc bộ phủ hay phủ Thống sứ cũ, nơi mà ngày 19-8-1945 Mặt trận Việt Minh và nhân dân Hà Nội đã giành được chính quyền).

Tượng đài vua Lý Thái Tổ. Photo NCCong ©2013

Phố nằm trên đất thôn Hạ Hà, tổng Hữu Túc, huyện Thọ Xương cũ của thời Lê. Tới giữa thế kỷ XIX, triều đình nhà Nguyễn sáp nhập thôn này với thôn Hậu Bi thành thôn Hà Thanh, tổng Đông Thọ. Đến thời Pháp thuộc, phố được xây dựng theo mô hình đô thị Tây phương với các trụ sở đồ sộ ở khu vực xung quanh, đến nay còn để lại nguyên vẹn phần lớn kiến trúc cũ tại các toà nhà như Sở Ngoại vụ Hà Nội, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội v.v.

Nhà khách Chính phủ. Ảnh NCCong ©2013

Nhân vật

Phố mang tên vị anh hùng trẻ tuổi Lê Thạch, người sinh ra và lớn lên tại vùng Lam Sơn (nay là xã Xuân Lam, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa). Cha của ngài là Lê Học, anh của Lê Lợi. Năm 1418, Lê Lợi đứng lên phất cờ khởi nghĩa chống nhà Minh, Lê Thạch thường làm tiên phong, đã từng thắng viên tướng giặc là Mã Kỳ khi tên này tấn công Nga Lạc (nay thuộc huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa).

Đài phun nước Con Cóc. Photo NCCong ©2013

Cuối năm 1421, khi Lê Lợi đang đánh nhau với giặc ở sách Ba Lẫm (nay là vùng Chiềng Lẫm, huyện Bá Thước, Thanh Hóa) thì tù trưởng Ai Lao là Mãn Sát đem binh đến, nói dối là cứu viện nhưng kỳ thực lại đánh lén nghĩa quân. Lê Lợi cử Lê Thạch ra chống cự lại Mãn Sát. Trong khi giao chiến, ngài bị thương nặng và hy sinh, về sau được nhân dân nhiều nơi tôn thờ như một vị thần.

Nhà Bát giác, vườn hoa Chí Linh. Ảnh NCCong ©2013

Di tích lân cận

Ngoài Hồ Gươm xanh tươi bốn mùa với Tháp Rùa và Tháp Hòa Phong, ngay tại phố Lê Thạch và gần đó còn có những điểm hấp dẫn du khách yêu mến kiến trúc Pháp cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX như:

• Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam: số 49 phố Lý Thái Tổ.
• Nhà khách Chính phủ (phủ Thống sứ cũ): số 49 phố Lý Thái Tổ..
• Toà nhà Sở ngoại vụ Hà Nội: số 10 phố Lê Lai.
• Trụ sở Bưu điện trung tâm Hà Nội: số 75 phố Đinh Tiên Hoàng.
• Vườn hoa và đài phun nước Con Cóc: số 49 phố Lý Thái Tổ..

Rất tiếc là Toà Thị chính cũ của UBND TP Hà Nội đã bị đập bỏ để xây lại.

Bản đồ trực tuyến