680 Trieu Khanh pagoda

Chùa Triệu Khánh

q.Hoàng Maisông HồngLê trung hưng

Chùa Triệu Khánh có từ đầu thế kỷ XVIII. Tên chữ: 趙 慶 寺 (Triệu Khánh Tự). Xếp hạng: Di tích quốc gia (1992). Vị trí: XVVQ+QW, số 60 phố Thanh Đàm, P. Thanh Trì, Q. Hoàng Mai, TP Hà Nội. Cách BĐX Bờ Hồ: 8km (hướng 5h). Trạm bus lân cận: 503 Nguyễn Khoái (xe 48)

Lược sử

Chùa Triệu Khánh hiện nay toạ lạc tại số nhà 80 phố Thanh Lân, phường Thanh Trì, quận Hoàng Mai, TP Hà Nội. Phường này ở ven sông Hồng; xưa kia vốn là xã Thanh Trì, thuộc huyện Thanh Trì, đến năm 2003 thì xã trở thành phường. Chùa được xây dựng từ lâu đời để thờ Phật và còn hợp tự để thờ thành hoàng làng.

Ngày 22 tháng 4 năm 1992, tại Quyết định số 490-QĐ, Bộ Văn hóa và Thông tin đã xếp hạng chùa Triệu Khánh là Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.

Căn cứ bài văn 青 池 社 碑 文 (Thanh Trì xã bi văn: văn bia xã Thanh Trì) khắc trên tấm bia đá mang niên hiệu Cảnh Hưng 11 (1750) cùng một số di vật khác và những mảng kiến trúc vật chất còn lại của di tích, ta có thể đoán định ngôi chùa được xây dựng vào khoảng đầu thế kỷ XVIII. Nội dung văn bia ghi rõ: “Năm Ất Mùi (1715) sửa chữa chùa; năm Quý Mão (1723) lập bia Bảo Thái; năm Đinh Mùi (1727) đúc tượng Phật A Di Đà”...

Tam quan chùa Triệu Khánh. Photo ©NCCong 2018

Trong hơn hai trăm năm qua, chùa Triệu Khánh đã trải qua nhiều đợt mở rộng và tôn tạo, hiện nay có quy mô bề thế, cảnh quan đẹp với các công trình kiến trúc truyền thống như tam quan, chùa chính, nhà thờ Tổ, nhà thờ Mẫu. Sau lần trùng tu lớn vào đầu thế kỷ XXI chùa vẫn mang kiểu dáng của nghệ thuật kiến trúc cuối thời Nguyễn nhưng có thay đổi mặt bằng xây dựng và tăng kích thước cao, rộng hơn trước.

Kiến trúc

Tam quan ba tầng đồ sộ mở ra sân trước có cây cầu bắc qua hồ nước nhỏ ở phía tây, hai bên là nghĩa trang. Sau tam quan là sân rộng, bên trái sân có tượng Quan Âm Nam Hải và nhà Tổ, bên phải là nhà bia kiểu 2 tầng 8 mái. Tòa tiền đường 5 gian 2 dĩ xây tường hồi bít đốc tay ngai, được kết nối theo kiểu chuôi vồ với tòa thượng điện 5 gian chạy dọc về phía sau. Thượng điện có mái lợp ngói ta, các thức vì đỡ mái làm kiểu chồng rường, trang trí trên kiến trúc đơn giản hơn so với tiền đường. Bên tả tiền đường là vườn tháp, nhà Tăng và lối đi đến cổng hậu mở ra phố Thanh Đàm.

Nhà bia chùa Triệu Khánh. Photo ©NCCong 2018

Di vật

Trang trí ở tiền đường tập trung vào các bức cốn mê, con rường với các đề tài rồng ổ, rồng leo, rồng nhả ngọc, thạch sùng cắn đuôi nhau, đặc biệt có một hoạt cảnh hai người ôm nhau. Toàn bộ các đầu dư, rường cụt, bẩy, câu đầu đều được chạm khắc tứ linh với các đao mác dài, nhiều nếp sóng. Phần họa tiết mang phong cách thời Lê được thể hiện rõ trên các đầu rồng được chạm bong kênh, chạm lộng trên các đầu dư với tư thế và dáng vẻ khác nhau.

Hiện nay trong chùa Triệu Khánh còn giữ được 30 pho tượng tròn được tạo tác rất công phu từ thế kỷ XVIII, XIX. Hệ thống tượng Phật giáo đặt tại đây khá đầy đủ và được bài trí theo kiểu Bắc tông. Bên phải của tiền đường là ban thờ Thánh Tăng và hai vị Thị giả, bên trái là ban thờ Đức Ông. Sát ban thờ Đức Ông là ban thờ Mẫu và ban thờ Thành hoàng làng rước ở đình về. Tượng Hậu được thờ ở góc bên phải của thượng điện.

Sân chùa Triệu Khánh. Photo ©NCCong 2018

Phật điện gồm các lớp tượng xếp từ trong ra ngoài xuống thấp dần: bộ tượng Tam thế, bộ tượng Di Đà tam tôn, tượng Quan Âm tọa sơn, bộ tượng Thích Ca niêm hoa và hai vị Bồ Tát. Lớp thứ năm là tượng Quan Âm thiên thủ thiên nhãn. Lớp thứ 6 ở giữa có tượng Ngọc Hoàng, hai bên là tượng Nam Tào, Bắc Đẩu. Lớp thứ 7 là tượng Thích Ca Cửu Long. Hai bên Phật điện có bộ tượng Thập điện Diêm Vương.

Chùa lại có di văn Hán Nôm gồm khoảng 40 đơn vị tài liệu có niên đại từ thời Lê trở về sau. Cụ thể gồm một quả chuông niên đại Cảnh Thịnh thứ hai (1794) cả quai cao 128cm, đường kính 63cm; một khánh đồng đúc năm Thiệu Trị thứ hai (1842) có tên là 五 岳 趙 慶 寺 (Ngũ nhạc Triệu Khánh tự) dài 180cm, rộng 96cm; 09 tấm bia đá trong đó cổ nhất có niên đại Cảnh Hưng thứ 11 (1750); một cây hương đá có cạnh 23cm, cao 170cm, dựng năm Bảo Thái thứ 4 (1723); 05 bức cửa võng chạm thủng các đề tài rồng ổ, tứ quý. Ngoài ra còn có 01 sắc phong, 01 thần phả, 11 bức hoành phi, 18 đôi câu đối và đồ thờ như bát hương, lọ hoa, cây đèn.

Vườn tháp chùa Triệu Khánh. Photo NCCong ©2018

Di tích lân cận

©NCCông 2018-2020, Trieu Khanh pagoda