872 Den Thuong temple

Đền Thượng

sông Cà Lồh.Đông AnhCao Sơn

Đền Thượng có từ lâu đời. Thờ: thần núi Cao Sơn. Lễ rước vua: 11 tháng Giêng âl. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1986). Vị trí: thôn Thuỵ Lôi, 5WJ8+HFH, Thuỵ Lâm, Đông Anh, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 27 km (hướng 1 h). Trạm bus lân cận: Điểm Đỗ Xe Buýt Thụy Lâm.

Địa lý

Xã Thụy Lâm, mã hành chính 00460, là một xã nông nghiệp thuộc huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội. Xã có tổng diện tích 1.124,4 ha đất tự nhiên. Địa giới phía tây giáp xã Xuân Nộn; phía nam giáp các xã Liên Hà, Vân Hà, Việt Hùng; phía bắc giáp xã Xuân Thu (huyện Sóc Sơn); phía đông giáp tỉnh Bắc Ninh. Giao thông chủ yếu bằng sông Cà Lồ, đường đê và đường Thư Lâm.

Dân số xã năm 2020 là 20.168 người, chủ yếu sống tại 6 thôn cổ: Đào Thục (tức Đào Xá), Thụy Lôi (làng Nhội), Cổ Miếu (Râm Chợ), Mạnh Tân (Râm Bến), Hương Trầm (Râm Trầm), Biểu Khê (Râm Biếu), và 3 thôn mới được thành lập sau năm 1960 khi giãn dân cho 2 xã Thụy Lâm, Liên Hà nên có tên là: Hà Lâm 1, Hà Lâm 2, Hà Lâm 3.

Trong đền Thượng. Ảnh ©NCCong 2022

Lược sử

Làng Nhội có ngôi đình Thuỵ Lôi nguy nga, tương truyền được xây trên nền cũ hành cung của An dương vương Thục Phán khi Đức vua về làm lễ bái yết thần Huyền Thiên Trấn Vũ ở đền Sái. Trên cánh đồng làng Nhội, bên cạnh núi Sái có một gò đất nhỏ gọi là Châu Lai, nơi toạ lạc ngôi đền Thượng, thờ Cao Sơn đại vương, một trong Tam vị Tản Viên sơn thánh thời Hùng vương thứ 18.

Đền Sái, đình Thuỵ Lôi và đền Thượng làm thành một cụm di tích đã được Bộ Văn hoá xếp hạng là di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật quốc gia năm 1986.

Hông đền Thượng. Ảnh ©NCCong 2022

Cụm di tích nói trên là nơi hằng năm diễn ra một lễ hội rất nổi tiếng gọi là “Hội rước vua”. Giai đoạn cuối của khâu chuẩn bị được bắt đầu từ mùng 5 Tết âm lịch. Trước dịp này dân làng Nhội phải chọn hai người có phúc đức và đẹp lão để đóng thế vua, chúa.

Di sản

Đến ngày chính hội 11 tháng Giêng, vua đóng thế sẽ lên đền Thượng để làm lễ tế Cao Sơn Đại Vương; còn chúa giả lên đền Sái làm lễ thỉnh Đức Huyền Thiên Trấn Vũ. Sau đó, chúa sang đền Thượng cùng vua làm “lễ ướm gươm”, chém 3 nhát vào “tảng đá Bạch Kê Tinh”. Tiếp theo bêu đầu gà làm “lễ mừng tựa” rồi cả đoàn vua, chúa lên đền Sái, bái yết Huyền Thiên Trấn Vũ và làm “lễ thỉnh sinh”, cầu cho mưa thuận gió hòa, mọi người an lành, v.v..

Sân đền Thượng. Ảnh ©NCCong 2022

Kiến trúc

Đền toạ lạc dưới bóng cổ thụ trong một khuôn viên khá rộng ven con đường Thuỵ Lôi. Toà tiền tế xây theo kiểu tường hồi bít đốc tay ngai, gồm 5 gian cửa bức bàn, mặt nhìn về hướng nam. Phía sau là toà đại bái 5 gian nằm sát nhau, rồi đến thiêu hương kết nối với thượng điện 3 gian thành hình “chữ Công”.

Di tích lân cận

872 Den Thuong ©NCCong 2022