Đình Kim Châu

Đình Kim Châu có sắc phong từ thế kỷ XVII, xây năm 1867. Thờ thành hoàng: Uy Linh đại vương An Lô, tướng nhà Lê, tiến sĩ Nguyễn Hiền và Nguyễn Liễn. Hội làng: Rằm tháng Hai. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1992). Vị trí: RQQ7+P43, đê Tả Đáy, xã Kim Thư, H. Thanh Oai, TP Hà Nội. Cách BĐX Bờ Hồ: 28km (hướng 7h). Toạ độ: 20°50’21"N 105°45’46"E. Trạm bus lân cận: Thôn Kim Châu - đê Tả Đáy (xe 124), Thôn Tân Thư - QL21B (xe 78, 91, 103A, 103B).

Địa lý

Kim Thư là một xã nông nghiệp thuộc huyện Thanh Oai, TP Hà Nội. Xã có diện tích 2,9 km², dân số năm 1999 là 4.815 người, mật độ đạt 1.660 người/km². Xã nằm ven đê Tả Đáy, cách trung tâm thủ đô Hà Nội khoảng 30 km. Phía đông giáp xã Đỗ Động, phía tây giáp xã Kim An và huyện Chương Mỹ, phía nam giáp xã Phương Trung, phía bắc giáp thị trấn Kim Bài. Giao thông thuỷ bộ khá thuận tiện vì có sông Đáy và đường quốc lộ QL21B đi qua.

Lược sử

Xã Kim Thư gồm 3 thôn: Đôn Thư, Kim Thành, Kim Châu. Vùng này nằm gần các bản cũ của người Mường bên kia sông Đáy và có dân quy tụ từ thời Bắc thuộc rồi trở nên đông đúc vào thời Đinh và Tiền Lê. Đình có từ thế kỷ XVII, về sau được xây lại năm Đinh Mão thời Nguyễn, có thể đoán là niên hiệu Tự Đức thứ 20 (1867) hơn là Bảo Đại thứ 3 (1927).

Cổng bên đình Kim Châu. Photo ©NCCông 2021

Theo nội dung các bài vị đặt trong cung cấm, đình thờ 3 đức thành hoàng gồm: 1) Uy Linh đại vương, một tướng giỏi của nhà Lê tên huý là An Lô, sau mất tại Kim Châu, 2) tiến sĩ Nguyễn Hiền, 3) Nguyễn Liễn. Tương truyền, Nguyễn Hiền là tác giả của nhiều bức hoành phi và câu đối trong đình, sinh thời vào những năm mất mùa ngài đều tổ chức phát chẩn cứu dân làng. Còn ngài Nguyễn Liễn là người đã đứng ra mua gỗ đinh để xây đình và chùa Kim Châu.

Kiến trúc

Đình được trùng tu vào thập kỷ 2010, cổng mới bịt bình phong nhìn hơi chếch về phía tây nam qua đường làng ra một giếng tròn to có tường đá bao quanh. Cổng cũ mở ra đường đê Tả Đáy ở phía đông. Cả hai cổng đều làm kiểu nghi môn tứ trụ có đắp câu đối chữ Hán.

Vườn đình Kim Châu. Photo ©NCCông 2021

Trong khuôn viên là sân rộng và vườn cảnh, bên tả đình có cây muỗm cổ thụ rất đẹp, bên hữu có nhà giải vũ 3 gian dựa lưng vào một ao to. Bên kia ao là Trường THCS Kim Thư và Nghĩa trang Liệt sĩ xã Kim Thư. Còn lưng đình giáp với sân trước của chùa Kim Châu.

Toà đại bái 5 gian cửa bức bàn, đầu hồi bít đốc tay ngai, hai bên hồi đắp hình hổ phù ngậm “chữ Thọ” kèm hoa lá cách điệu. Các bộ vì làm theo kiểu “chồng rường”, dựa trên 4 hàng chân cột. Toà hậu cung 3 gian nằm song song với đại bái thành hình “chữ Nhị”. Ở gian giữa có khám thờ bằng gỗ, bên trong đặt long ngai bài vị Uy Linh đại vương. Gian bên tả thờ tiến sĩ Nguyễn Hiền, bên hữu thờ ngài Nguyễn Liễn.

Sân đình Kim Châu. Photo ©NCCông 2021

Di sản

Trong đình Kim Châu hiện có một số cổ vật, đáng chú ý bát hương bằng đá, 2 tai xoè, quanh miệng chạm nổi lưỡng long triều nguyệt với hoa văn chữ triện và hoa lá cách điệu. Lại còn 15 đạo sắc phong thành hoàng làng; đạo sớm nhất ghi niên hiệu Thịnh Đức thứ 3 (1655) thời Lê trung hưng, muộn nhất ghi niên hiệu Bảo Đại. Trên các kẻ, bẩy, con rường, đấu kê là mảng chạm khắc gỗ với những đề tài tứ linh, tuy nhỏ nhưng tinh tế.

Lễ hội đình làng Kim Châu được tổ chức trang trọng hằng năm vào dịp Rằm tháng Hai âm lịch theo truyền thống.

Bia đình Kim Châu. Photo ©NCCông 2021

Ngày 28-9-1992, Bộ Văn hóa – Thông tin đã xếp hạng đình làng Kim Châu là Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.

Di tích lân cận

• Chùa Kim Châu: RQQ7+R3X, đê Tả Đáy, xã Kim Thư.
• Đình, đền và chùa Văn Quán: RQWH+XV, xã Đỗ Động.
• Đình và miếu Đôn Thư: RQP7+FJR, đê Tả Đáy, xã Kim Thư.
• Đình làng Chuông: RQJ6+2M, đê Tả Đáy, xã Phương Trung.
• Đình Thị Nguyên: RQ86+926, đê Tả Đáy, xã Cao Dương.
• Đình Tràng Cát: RPRR+V4, Bãi sông Đáy, xã Kim An.

889 Kim Chau community hall ©NCCông 2011-2021