Đình Xuân Mai

Đình Xuân Mai có từ lâu đời. Thờ: nguyên soái Dương Nhật Điển và vợ. Lễ hội: 14-16 tháng 2 âl. Xếp hạng: di tích thành phố (2010). Vị trí: WH4P+3X2, TT Xuân Mai, huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội. Cách BĐX Bờ Hồ: 33 km (hướng 8 h). Trạm bus lân cận: Nhà Văn Hóa Khu Xuân Mai TT Xuân Mai - Quốc Lộ 6 (xe 72, 87)

Địa lý

Xuân Mai là một thị trấn nằm ở phía tây huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội. Địa giới hành chính phía đông và phía nam giáp xã Thủy Xuân Tiên; phía tây giáp tỉnh Hòa Bình; phía bắc giáp huyện Quốc Oai và tỉnh Hòa Bình. Thị trấn có diện tích 10,64 km², dân số là 17.184 người theo số liệu điều tra năm 1999.

Thị trấn Xuân Mai nằm trên điểm giao nhau giữa Quốc lộ 6 và Đường Hồ Chí Minh (Quốc lộ 21A), cách BĐX Bờ Hồ 33km về hướng tây và là một trong 5 đô thị vệ tinh của Hà Nội trong tương lai (bao gồm: Sơn Tây, Hòa Lạc, Xuân Mai, Phú Xuyên và Sóc Sơn). Giao thông đường thuỷ có sông Tích Giang chảy từ chân núi Ba Vì về sông Đáy.

Ao đình Xuân Mai. Ảnh: ©NCCong 2022

Lược sử

Thị trấn Xuân Mai được thành lập ngày 27-3-1984 theo Quyết định số 53-HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng trên cơ sở tách một phần diện tích và dân số của xã Thủy Xuân Tiên. Tên thị trấn lấy từ tên một ngôi làng cổ của xã này. Đình làng Xuân Mai nằm ngay phía bắc Quốc lộ 6. Phía tây bắc đình là hồ Xuân Mai. Phía đông là cầu Tân Trượng bắc qua sông Tích.

Trong đình Xuân Mai thờ hai vị thành hoàng làng là Đại tổng binh nguyên soái Dương Nhật Điển và vợ ngài là công chúa Uy linh Nga Lăng. Ngọc phả hiện còn lưu giữ tại hậu cung và truyền thuyết cho biết nguyên soái Dương Nhật Điển là một vị tướng tài đã có công đánh giặc và giúp vua Thục Phán An Dương Vương bảo vệ nước Âu Lạc.

Sân đình Xuân Mai. Ảnh: ©NCCong 2022

Kiến trúc

Đình Xuân Mai nhìn qua sân, cổng, non bộ và ao sen ra Quốc lộ 6 ở phía nam. Cổng đình xây kiểu nghi môn tứ trụ, thân trụ đắp câu đối chữ Hán, hai bên có cửa phụ 2 tầng 8 mái giả, các bức tường được đắp phù điêu hình voi ngựa và vẽ tranh dân gian. Một bên sân có nhà hữu mạc 4 gian nằm dưới bóng cây đa cổ thụ, phía hông đình bên tả là nhà văn hoá thôn.

Đại đình 3 gian 2 chái, thềm cao 3 bậc, hàng hiên rất hẹp, các cách cửa chạm khắc văn hoa lá. Bốn mái chảy lợp ngói ri với các đầu đao cong, trên đắp các hình linh thú, bờ nóc đắp hình lưỡng long triều nguyệt. Bên trong đình treo khá nhiều hoành phi câu đối, gian giữa bày hương án và nối với ống muống đến ba gian thượng điện thành hình “chữ Công”. Trong hậu cung bài trí long ngai bài vị các thành hoàng. Phía sau lưng đình là khu phụ.

Đầu hồi đình Xuân Mai. Ảnh: ©NCCong 2022

Di sản

Ngôi đình Xuân Mai sau lần trùng tu năm Giáp Thân 2004 mang dáng vẻ định hình theo nghệ thuật kiến trúc cuối thời Nguyễn. Đáng tiếc bên trong đình hiện không còn nhiều bức chạm khắc gỗ như trước kia.

Hằng năm nhân dân cùng chính quyền địa phương tổ chức lễ hội đình làng trong 3 ngày từ 14 đến 16 tháng Hai âm lịch. Bên cạnh những hoạt động theo nghi thức truyền thống như rước kiệu, tế lễ tại đình còn diễn ra các trò chơi dân gian và liên hoan văn nghệ quần chúng, v.v.

Năm 2010 ngôi đình Xuân Mai đã được UBND thành phố Hà Nội xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa.

Trong đình Xuân Mai. Ảnh: ©NCCong 2022

Di tích lân cận

• Đình Cấn Thượng: xã Cấn Hữu, Quốc Oai.
• Đình Đông Cựu: xã Đông Phương Yên.
• Đình Quyết Hạ: xã Đông Sơn.
• Đình Thuần Lương: xã Hoàng Văn Thụ.
• Đình Trường Yên: xã Trường Yên.
• Quán Lương Sơn: xã Đông Sơn.

©NCCong 2022, Xuân Mai Community Hall