Đền Đậu An (Thụy Ứng Quán)

Đền Đậu An vốn là một quán đạo Lão có từ thời Bắc thuộc. Tên chữ: 瑞應館 Thụy Ứng Quán. Thờ: Ngọc Hoàng thượng đế. Lễ hội: từ 1 đến 12 tháng Tư âl. Xếp hạng: Di tích quốc gia đặc biệt (2020). Vị trí: thôn An Xá, xã An Viên, Tiên Lữ, Hưng Yên, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 58km (hướng 5h). Trạm bus lân cận: Bến xe khách Hưng Yên.

Lược sử

Đền Đậu An toạ lạc tại thôn An Xá, xã An Viên, huyện Tiên Lữ, gần đường quốc lộ QL38B và cách Bến xe khách Hưng Yên khoảng 7km về phía đông bắc. Tương truyền đền Đậu An được xây dựng dưới thời Bắc thuộc. Trải qua nhiều lần tôn tạo, ngôi đền ngày nay trông khang trang, bề thế và mang đậm dấu ấn nghệ thuật từ thời Lê trung hưng đến thời Nguyễn.

Theo thần tích còn lưu giữ trong toà hậu cung của ngôi đền, xưa kia nơi đây là một vùng đất hoang vu, dân cư thưa thớt, rừng rú có nhiều thú dữ. Vào một đêm mưa gió, sấm chớp ầm ầm, Ngọc Hoàng Thượng đế đã cử 2 vị Thiên Tiên, Địa Tiên và Ngũ Lão Tiên Ông hóa thân xuống hạ giới dựng một Thảo Am nhỏ (còn gọi là Quán lều tranh) trên mảnh đất hình đầu rồng ở phía tây làng An Xá. Các vị tiên đã dạy cho dân làng biết cách khai khẩn đất hoang, trồng lúa nước, diệt trừ thú dữ, bảo vệ mùa màng. Về sau, Thảo Am được mở rộng quy mô và đặt tên chữ là Thụy Ứng Quán.

Kiến trúc

Đền gồm 10 hạng mục công trình lớn: nghi môn, tam quan, miếu Cô, phủ Mẫu, nhà Cán, đền Công đồng, đền Hạ, 2 dãy giải vũ và khu đền chính được bao bọc bởi hồ nước với tượng đài Quan Âm và những cây nhãn lồng cổ thụ. Nghi môn xây kiểu tứ trụ, thân đắp câu đối chữ Hán. Tam quan là một nếp nhà 2 tầng, tường hồi bít đốc tay ngai, cửa giữa to hơn 2 cửa bên. Đền chính gồm có toà tiền tế 5 gian cửa bức bàn nối qua thiêu hương đến hậu cung 3 gian tạo thành hình “chữ Công”.

Năm 2020, đền Đậu An được xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt. Tháp đất nung được công nhận Bảo vật Quốc gia năm 2021 và bệ đất nung được công nhận Bảo vật Quốc gia năm 2022.

Di sản

Đền Đậu An lưu giữ được nhiều cổ vật có giá trị nghệ thuật và tín ngưỡng, tiêu biểu là tòa tháp Cửu Trùng lộ thiên được dựng bằng đất nung vào khoảng thế kỷ XVI - XVII với những họa tiết mang đậm nét văn hóa Champa như chim thần Garuda và hình các cánh sen. Toà tháp được xem là biểu tượng của 9 tầng mây, là nơi giao hòa giữa trời và đất, là con đường thăng thiên giáng trần của Ngọc Hoàng Thượng Đế và các vị tiên.

Đền Đậu An còn được biết đến là một nơi linh thiêng với rất đông du khách tới tham quan và cầu phúc. Lễ hội truyền thống hằng năm diễn ra từ ngày mồng 1 đến ngày 12 tháng 4 âm lịch. Trong dịp này có các nghi thức như lễ rước kiệu cùng các trò chơi dân gian như cờ tướng, chọi gà, hát quan họ trên sông... Đặc sắc nhất là trò diễn lại sự tích mẹ con nhà Khó đánh hổ.

Di tích lân cận

• Chùa Chuông: M342+73, P. Hiền Nam, TP Hưng Yên.
• Chùa Hiến: J3Q6+J4X, P. Hồng Châu, TP Hưng Yên.
• Đền Lảnh Giang: M29G+H5M, làng Yên Lạc, Duy Tiên, Hà Nam.
• Đền Mẫu Hưng Yên: số 2 Bãi Sậy, P. Quang Trung, TP Hưng Yên.
• Đền Thiên Hậu: 56 Trưng Trắc, P. Quang Trung, TP Hưng Yên.
• Văn miếu Xích Đằng: M26X+VMX, P. Lam Sơn, TP Hưng Yên.

(1006 den Dau An ©NCCông 2019-2023)