Khu Học xá Đông Dương

Khu Học xá Đông Dương có từ năm 1945. Tên tiếng Pháp: Cité Universitaire de l’Indochine. Vị trí: 92A P. Lê Thanh Nghị, Bách Khoa, Hai Bà Trưng, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 3 km (hướng 5 h). Trạm bus lân cận: Đối diện Sân Vận động Bách Khoa.

Lược sử

Năm 1942 dự án xây dựng Khu Học xá Đông Dương được duyệt theo quyết định của Toàn quyền Decoux nhằm để đón nhận sinh viên trong và ngoài Đông Dương đến học tại Đại học Đông Dương. Diện tích triển khai dự tính là 55ha đất của làng Bạch Mai, một nơi có nhiều ao hồ nằm ở phía nam con đê La Thành cũ, đoạn giữa 2 cửa ô Đồng Lầm và Cầu Dền.

Trong thiết kế, 17ha được dành cho khu nội trú và nhà ăn sinh viên với đầy đủ tiện nghi sinh hoạt cao cấp, 38ha khác dành cho Trường Y, nhà bảo tàng, vườn bách thảo, sân vận động, các bãi tập thể thao, khu hành chính quản trị, nhà ở cho Giám đốc, Tổng Thư ký, nhân viên, và cả nhà thờ, nhà chùa.

Một cuộc quyên góp trong toàn Liên bang Đông Dương đã được phát động và thu về 12 triệu đồng Đông Dương làm kinh phí xây dựng. Đến đầu năm 1945, dự án kết hợp với công trình tiêu thuỷ khu Nam Hà Nội để lấy đất san lấp các chỗ trũng và tôn nền các toà nhà; xây được 4 ký túc xá, 2 nhà ở cho Giám đốc và cho Tổng Thư ký; làm xong sân vận động và mua được 4 ngôi nhà tư nhân để chữa lại thành nhà ăn tạm thời cho sinh viên.

Theo dự án, Khu Học xá Đông Dương sẽ hiện đại như khu nội trú ở các trường đại học Pháp. Nhưng ngày 9-3-1945, Nhật đảo chính và 6 tháng sau Hồ Chí Minh đọc tuyên ngôn độc lập. Khu Học xá bị dừng thi công và trở thành công trình cuối cùng của chính quyền thực dân Pháp tại Hà Nội. Sau khi hoà bình lập lại, khu Học xá đã được trường Đại học Bách khoa Hà Nội tiếp quản và Liên Xô giúp xây thêm khu vực giáp đoạn đầu đường Giải Phóng.

Cuộc thi ý tưởng

Bắt đầu là một cuộc thi với những điều kiện và yêu cầu công bố ngày 2-1-1941 trên đài phát thanh Sài Gòn. Các KTS tham dự cuộc thi gửi đến Ban Giám khảo ý tưởng của mình về Khu Học xá trong tương lai. Kết quả được công bố ngày 28-3-1942 trên các báo ở Đông Dương. Sở Nhà đất phát triển các ý tưởng được Ban Giám khảo chấp nhận, lập kế hoạch b-ố trí các khu nhà trên các thửa đất và bản thiết kế chi tiết khu nhà sẽ xây dựng đầu tiên.

Trong số 14 nhóm tham gia thi, dự án "Vườn biểu tượng" của 3 KTS người Pháp tại Sài Gòn là Chauchon, Masson và Gilles được xếp thứ nhất, dự án của KTS Tạ Mỹ Duật tốt nghiệp Trường Mỹ thuật Hà Nội xếp thứ nhì và dự án của Bruel, KTS Sở Nhà đất Sài Gòn xếp thứ ba. KTS Jacques Lagisquet của Sở Nhà đất Hà Nội được giao trách nhiệm chủ trì nghiên cứu cả 3 dự án nói trên và thực hiện bản thiết kế chính thức.

Hồ sơ thiết kế gồm 10 toà nhà cho sinh viên, 1 nhà ăn lớn, 1 sân vận động có khán đài với 5 sân tennis, 1 bể bơi ngoài trời, nhà ở cho nhân viên, nhà riêng cho Giám đốc và Tổng Thư ký, khu công cộng, 1 nhà thờ và 1 ngôi chùa. Yêu cầu chung là phải vận dụng phong cách kiến trúc Việt Nam kết hợp với phong cách Phương Tây, trang trí trong nhà thì phải theo phong cách địa phương của các xứ thuộc Đông Dương.

Phần thực hiện

Sau khi chọn ra các nhà thầu chính thức, dự án đã được khởi công trên một khu đất hình tam giác không xa bệnh viện René Robin (bv Bạch Mai ngày nay). Các hạng mục chính gồm 4 toà nhà cho sinh viên, nhà ở của Giám đốc, nhà ở của Tổng Thư ký, khu công cộng, nhà ăn.

Thời gian tiến hành xây dựng là từ tháng 2-1942 đến tháng 3-1944. Vua Bảo Đại đã dự lễ khởi công và đặt viên đá đầu tiên. Mặc dù Toàn quyền Đông Dương đã thăm công trường 3 lần, việc thi công vẫn rất chậm vì đang có chiến tranh thế giới, luôn luôn có báo động và vật liệu bị thiếu nghiêm trọng.

Mỗi toà ký túc xá có 8 đơn nguyên cho khoảng 80 người sinh hoạt. Mỗi đơn nguyên được trang bị tủ quần áo, giá sách, bàn học, đèn cá nhân,… và một WC với bồn rửa mặt, phòng tắm. Khu vực công cộng bao gồm tầng trệt với sảnh lớn và sân rộng ở phia trước. Mỗi bên có 1 phòng tiếp khách, 1 phòng gửi quần áo và phòng làm việc của người quản lý. Ngoài ra còn có phòng y tế, phòng hội họp, thư viện… Dưới tầng hầm có chỗ để xe đạp, nơi cất hành lý và chỗ ở cho người phục vụ.

Di tích lân cận

• Chùa Hương Tuyết: ngõ 205, Bạch Mai, phường Bạch Mai.
• Chùa Liên Phái: ngõ Chùa Liên Phái, phố Bạch Mai, phường Cầu Dền.
• Chùa Thanh Nhàn (Linh Sơn Tự): số 331 phố Trần Khát Chân, phường Thanh Nhàn.
• Chùa Vân Hồ: số 40 Lê Đại Hành, phường Lê Đại Hành.
• Chùa Vua: số 33 phố Thịnh Yên, phường Phố Huế.
• Đền Đồng Nhân: số 12 phố Hương Viên, phường Đồng Nhân.
• Đình Đại: ngõ Đình Đại, phố Bạch Mai, phường Ô Cầu Dền.

1094 KHX Dong Duong ©NCCông 2015-2024