Đình Bá Dương Nội

Đình Bá Dương Nội có từ thời Lê trung hưng. Thờ: Nguyễn Cả, tướng nhà Đinh. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1991). Vị trí: 219 Cơ đê Hồng Hà, 4MMP+X8, Đan Phượng, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 26 km (hướng 10 h). Trạm bus lân cận: Đối diện Cổng Đông Làng Bá Dương Nội.

Lược sử

Bá Dương Nội là một ngôi làng cổ nằm ven đoạn đê bên bờ Nam sông Hồng thuộc địa phận xã Hồng Hà. Từ thời Lê đến đầu thế kỷ XIX, xã Hồng Hà thuộc tổng Thượng Trì, huyện Từ Liêm, phủ Quốc Oai, trấn Sơn Tây. Dưới thời nhà Nguyễn, xã được cắt về tỉnh Hà Đông. Từ 1954 đến 1975 thuộc huyện Đan Phượng, tỉnh Hà Đông. Từ 1975 đến 1979 thuộc tỉnh Hà Sơn Bình. Từ 1979 đến 1991 thuộc TP Hà Nội. Từ 1991 thuộc tỉnh Hà Tây, đến tháng 7 năm 2008 lại thuộc thành phố Hà Nội.

Đình Bá Dương Nội cũ đã bị phá huỷ hoàn toàn ngay vào giai đoạn đầu của cuộc Kháng chiến chống Pháp. Từ lâu đời, trên bãi đất phù sa ngoài đê vốn có một toà miếu nhỏ. Năm 1952, sông Hồng gây xói lở nên dân làng đã di chuyển toà miếu vào mảnh đất ở phía tây bắc chợ Bá. Từ đó, toà miếu bắt đầu kiêm thêm chức năng của đình làng.

Đình thờ Nguyễn Cả, một vị tướng theo Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân, sau được phong làm Tổng suý kèm ban thưởng vàng bạc và thực ấp tại Bá Dương. Ngài là người chính trực, khó sống trong triều nên đã xin từ quan về ấp nghỉ ngơi và dạy trẻ chơi diều, sau khi mất được dân tôn làm thành hoàng.

Năm 1991, đình Bá Dương Nội đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử văn hoá quốc gia. Dáng vẻ đình hiện nay định hình sau cuộc đại tu vào đầu thế kỷ XXI.

Kiến trúc

Đình Bá Dương Nội có bố cục theo hình chữ “Công”. Cổng đình là một nghi môn tứ trụ. Đối diện qua sân nhỏ có hai dãy nhà tả hữu mạc 3 gian xây tường hồi bít đốc, các bộ vì làm theo kiểu quá giang trốn cột. Tiền tế là một nếp nhà ngang 5 gian cũng xây tường hồi bít đốc, mặt nhìn về phía tây nam, các bộ vì đều cùng kiểu chồng rường cột trốn đặt trên quá giang, trang trí chủ yếu bằng các hình lá ba chẽ và mây cụm cách điệu.

Đại bái cũng gồm 5 gian tường hồi bít đốc, mái lợp ngói mũi hài với 3 hàng chân cột, các bộ vì làm theo kiểu chồng rường giá chiêng, bẩy hiên. Dưới câu đầu ở gian giữa có 4 đầu dư chạm hình đầu rồng với các đao mác thẳng bay về phía sau, 2 bức cốn đục chạm nổi các đề tài tứ linh với vân mây, sóng nước, hoa lá mang phong cách kiến trúc thế kỷ XIX.

Nối giữa đại bái và hậu cung là 2 gian trung cung có các bộ vì làm kiểu chồng rường, xà nách đăng đối. Hậu cung gồm 3 gian nằm ngang, cũng xây tường hồi bít đốc, các bộ vì kiểu chồng rường giá chiêng, chủ yếu bào trơn đóng bén. Tại cung cấm có đặt bộ long ngai bài vị thành hoàng trong khám thờ bằng gỗ sơn son thếp vàng.

Di sản

Hiện nay trong đình Bá Dương Nội còn bảo lưu được nhiều di vật quý. Đáng chú ý có 9 đạo sắc phong, sắc sớm nhất trong đó mang niên hiệu Vĩnh Khánh thứ 2 (1730) và một cuốn ngọc phả ghi chép sự tích tướng quân Nguyễn Cả. Lại có một kiệu giá ngự làm theo phong cách nghệ thuật của thế kỷ XVIII và nhiều đồ tế khí được tạo tác vào thời Nguyễn.

Hội thả diều làng Bá Dương Nội

Trong đình còn có nhiều cấu đối ca ngợi công lao của ngài như: 興運祭扶玎一統山河自此 / 戰功還解夾千年廟宇至今 (Hưng vận tế phù Đinh nhất thống sơn hà tự thử / Chiến công hoàn giải giáp thiên niên miếu vũ chí kim). Tạm dịch: Giúp nhà Đinh giấy vận nước, từ đây non sông thống nhất / Sau chiến thắng giải giáp, nghìn năm đền miếu vẫn còn đây. Hoặc: 生前昔著玎朝帥 / 化後靈昭柏邑神 (Sinh tiền tích trứ Đinh triều suý / Hoá hậu linh chiêu Bá ấp thần). Tạm dịch: Khi sống triều Đinh lừng tướng giỏi, Hoá rồi ấp Bá rạng thần thiêng.

Hằng năm vào Rằm tháng Ba, tại Bá Dương Nội diễn ra lễ hội thả diều lớn nhất miền Bắc để tưởng nhớ công ơn của đức thành hoàng Nguyễn Cả. Tháng 2-2024, lễ hội thả diều được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể.

Di tích lân cận

• Chùa Già Lê: 302 Cơ đê, xã Hồng Hà, huyện Đan Phượng.
• Chùa Hải Giác: 192 Đ. Vạn Xuân, Cụm 4, huyện Đan Phượng.
• Chùa Khánh Hưng: thôn Nại Yên, xã Trung Châu, huyện Đan Phượng.
• Đền Văn Hiến: xã Hạ Mỗ, huyện Đan Phượng.
• Đình Hữu Cước: xã Liên Hồng, huyện Đan Phượng.
• Đình Vạn Xuân: xã Hạ Mỗ, huyện Đan Phượng.

1095 dinh Ba Duong Noi ©NCCông 2015-2024