Đình Thanh Hà

Đình có từ đầu thế kỷ XV. Thờ: thành hoàng Trần Lựu, một vị tướng sinh vào thời Trần. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1989). Vị trí: số 10 phố Ngõ Gạch, 2VP2+H4, Hoàn Kiếm, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 1,9 km (hướng 1 h). Trạm bus lân cận: 22c Hàng Lược, hoặc 50 Hàng Cót.

Lược sử

Đình thờ đại vương Trần Lựu, một vị tướng sinh vào thời Trần và từng đóng góp nhiều công sức trong các cuộc chiến đấu chống quân Nguyên - Mông. Xưa kia đình thuộc thôn Tiền Nội, tổng Hậu Túc (sau đổi là thôn Thanh Hà, tổng Đồng Xuân), huyện Thọ Xương cũ.

• Cổng đình Thanh Hà. Panorama ©NCCong 2014

Cho đến cuối thế kỷ XIX, đình cũ vẫn nằm ở phía đông chợ Đồng Xuân, chỗ phố Thanh Hà bây giờ. Sau khi chiếm được thành Hà Nội, thực dân Pháp đã cho lấp đoạn sông Tô Lịch từ phía bắc thành cổ đến cửa đổ ra sông Hồng dọc theo bến Nứa và lấp toàn bộ hồ Đồng Xuân để xây dựng mở mang một khu đô thị hoàn toàn mới mẻ theo kiểu phương Tây. Do đó ngôi đình đã phải di chuyển về vị trí hiện nay tại số 10 phố Ngõ Gạch, cách nền đình cũ khoảng 200m.

Cây đa đình Thanh Hà. ©NCCong 2013

Tại ngôi đình này từ lâu vẫn diễn ra các nghi thức tín ngưỡng thờ thành hoàng của nhân dân địa phương, về sau lại có đặt thêm ban thờ Mẫu và tưởng niệm những người có công với đất nước. Đến đầu thế kỷ XXI, ngôi đình lại được trùng tu nhưng diện tích khuôn viên chẳng còn như xưa sau nhiều năm bị các hộ dân xung quanh lấn chiếm.

Kiến trúc và di sản

Đình có kiến trúc theo kiểu hình chuôi vồ như phần lớn những ngôi đình truyền thống của vùng đồng bằng Bắc Bộ Việt Nam. Trải qua nhiều triều đại, hiện nay trong đình còn giữ được những mảng chạm khắc, cửa võng và đồ thờ tự bằng gỗ sơn son thếp vàng, chủ yếu mang phong cách nghệ thuật của thời Nguyễn.

Trong đình Thanh Hà ©NCCong 2012

Đình Thanh Hà có tấm bia được xem là cổ nhất trong số các bia đá hiện còn của những ngôi đình trên địa phận thành Đông Đô - Hà Nội. Bia này ghi rõ niên đại năm Thuận Thiên thứ 3 (1433), tức là vào đầu thời Lê Sơ. Trong đình hiện vẫn lưu giữ được 50 viên gạch gốm sứ mang nét trang trí thời nhà Mạc là những cổ vật quý hiếm.

Ngoài ra cũng còn giữ được 09 tấm bia mang niên đại thời Nguyễn, trong đó có một tấm bia nêu rõ sự tích và công việc xây dựng ngôi đình. Bộ di vật của đình bên cạnh các giá trị về nghệ thuật còn góp thêm tư liệu cho việc tìm hiểu lịch sử nghệ thuật, lịch sử thủ đô cũng như lịch sử làng xã Việt Nam.

Ngày 21-01-1989, đình Thanh Hà được xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.

Điện Mẫu đình Thanh Hà. Ảnh ©NCCong 2012

Lễ hội đình làng được nhân dân sở tại tổ chức hàng năm vào các ngày mùng 4 tháng Tư và 15 tháng Chín âm lịch. Đến năm 2023 một phần đất phía gốc đa cổ thụ đã đòi được và chính quyền đang cho khôi phục kiến trúc cũ.

Di tích lân cận

• Chùa Cầu Đông: số 38B phố Hàng Đường.
• Đền Bạch Mã: ngã phố Hàng Giầy - Hàng Buồm.
• Đền Cổ Lương: ngõ 28 phố Nguyễn Văn Siêu.
• Đền, đình Hương Nghĩa: số 13 Đào Duy Từ.
• Đền Quan Đế: số 28 phố Hàng Buồm.
• Đình Đức Môn: số 38A phố Hàng Đường.

280 dinh Thanh Ha ©NCCông 2012-2015