Chùa Giàn (Thiên Phúc Tự)

Chùa Giàn là chùa thôn Cáo Đỉnh, có từ thế kỷ XVIII. Tên chữ: Thiên Phúc Tự 天 福 寺. Vị trí: ngõ 165 Phạm Văn Đồng, 3QGP+7F P. Xuân Đỉnh, Q. Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội. Cách BĐX Bờ Hồ: 13km (hướng 10h). Trạm bus lân cận: Đd 88 Phạm Văn Đồng (xe 07, 14, 14ct, 28, 35b, 46, 53a, 53b, 56a, 57, 60b, 61, 93, 95, 109)

Lược sử

Chùa Giàn tên chữ Thiên Phúc Tự, là ngôi chùa của thôn Cáo Đỉnh, tên Nôm gọi là làng Giàn, nay thuộc phường Xuân Đỉnh, quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội. Trong làng còn một cái giếng cổ được ghép bằng những khối đá lớn chồng khít lên nhau, nghe nói có từ thời Hai Bà Trưng. Chùa có niên đại từ thế kỷ XVIII tuy chưa rõ được xây năm nào, chỉ biết gần đây đã có một đợt đại trùng tu kéo dài tới hơn 3 năm (2008—2011).

• Chân tháp chùa Giàn. Panorama ©NCCong 2015

Theo các bô lão sở tại, vào thế kỷ XVII có lần chúa Trịnh Tạc đến thăm làng Giàn là quê ông Dương Công Uẩn làm quan hầu cận của mình. Chúa thấy địa thế rất đẹp nên đã cho người đào đất đắp lên nhiều gò đống làm núi giả để thỉnh thoảng về nghỉ ngơi. Đình làng cũng đã có từ lâu đời, bên trong thờ Lý Phục Man, võ tướng và phò mã của Lý Nam Đế. Ngôi đình đã được xếp hạng Di tích quốc gia năm 1990.

Cầu vào chùa Giàn. Photo ©NCCong 2015

Kiến trúc

Từ ngoài đường Phạm Văn Đồng đi vào ngõ 165 giữa hai hàng cau cao, ta sẽ lên cây cầu đá cong cong rồi chui qua một ngọn tháp bát giác để vào sân theo lối đi dưới bóng cây mít cổ thụ. Tháp này và 2 cửa giả với bia công đức dựng hai bên tạo thành một cổng tam quan độc đáo với phong cách nghệ thuật kiến trúc cuối thời Nguyễn. Tháp cao 13 tầng, tại tầng 2 có treo một quả chuông đồng lớn và tầng 3 đặt tượng Quán thế âm Bồ tát. Bên ngoài cửa sổ còn có các tượng Kim Cương và hình rồng ở đầu đao.

Chùa Giàn được xây dựng lại vào tháng 5-2008 và đến năm 2011 thì hoàn thành. Sân trước chùa bị thu nhỏ do có thêm một thềm đá rất lớn, gồm 25 bậc dẫn khách lên tòa tam bảo hoành tráng ở tầng trên. Tiền đường rộng 5 gian 2 dĩ, mặt nhìn về hướng tây, xây 2 tầng 8 mái và kết nối với hậu cung sâu 5 gian thành hình chuôi vồ. Hai bên lại có nhà thờ Tổ và nhà thờ Mẫu. Tầng dưới gồm có nhà khách, học đường, nhà tăng. Hai bên tả hữu là nhà ăn, nhà xe và khu phụ với vài cây nhỏ.

Tiền đường và tháp chùa Giàn. Photo ©NCCong 2015

Di vật

Chùa Giàn có những tạo tác mới hơn, được thực hiện bằng đá hoặc vẫn kết hợp gỗ, gạch, ngói ta với bê tông. Ngoài chiếc cầu đá với tượng rồng chầu ở cả 2 đầu, còn có phiến đá lớn đặt nghiêng chính giữa thềm và cũng chạm các hình rồng. Song dễ gây chú ý là hàng hiên với nhiều cột đá chạm rồng cuốn mây lửa và những phù điêu bằng đá với hình chư Phật che kín các bức tường xung quanh tiền đường.

Mặt trước tòa tam bảo có 5 cửa bức bàn bằng gỗ quý. Bên trong là hệ thống tượng thờ đầy đủ và được bài trí theo kiểu Bắc tông. Trước chính điện có dựng một pho tượng bằng đá quý khá lớn tạc hình Phật ngồi thiền. Chính điện gồm 5 lớp cửa võng rất cao và tất cả đều được chạm trổ cầu kỳ. Phần chạm khắc còn xuất hiện nhiều ở khắp các mảng kiến trúc lộ diện của những tòa nhà thờ mới xây.

Phật điện và hành lang chùa Giàn. Photo ©NCCong 2015

Không xa chùa Giàn là ngôi đền Sóc được xếp hạng Di tích quốc gia. Theo truyền thuyết, trên đường lên núi Sóc Sơn sau khi đánh tan giặc Ân, Thánh Gióng đã tắm ở Hồ Tây rồi nghỉ chân tại đây. Lễ hội đền Sóc diễn ra vào mùng sáu tháng giêng âm lịch hàng năm và hội lớn được tổ chức 5 năm một lần. Ngoài ra, cùng phường Xuân Đỉnh còn có các di tích như chùa Táo, miếu Vũ, đền Thanh Vân và nhà thờ quận công Nguyễn Công Cơ.

Di tích lân cận

• Chùa Anh Linh: Nghĩa Trang Thôn Viên, phường Cổ Nhuế.
• Chùa Quán La: tổ 39 cụm 5A, phường Xuân La, quận Tây Hồ.
• Đền Bà Chúa: Nghĩa trang Cổ Nhuế, phường Cổ Nhuế.
• Đình Giàn: ngõ 209 Phạm Văn Đồng, phường Xuân Đỉnh.
• Đình Hoàng: đối diện ngõ 488 Trần Cung, phường Cổ Nhuế.
• Đình thôn Viên: Cổ Nhuế, phường Cổ Nhuế 1.

©NCCông 2016-2017, Gian village pagoda