456 Ve Quoc temple

Đền Vệ Quốc (Bưởi)

quận Tây Hồhuyền thoạisông Tô Lịch

Đền Vệ Quốc còn gọi đền Đức Thánh Em hay miếu Giáp Đông, có từ trước 1710. Thờ: Vệ Quốc tướng quân. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1989). Vị trí: số 342 phố Thụy Khuê, 2RW7+F7, Ba Đình, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 4,5 km (hướng 10 h). Trạm bus lân cận: 324 Thụy Khuê, Đối diện 580-582 Hoàng Hoa Thám (xe 14, 14ct, 45)

Lược sử

Đền Vệ Quốc còn gọi là đền Đức Thánh Em. thờ ngài Cá Lễ là em sinh đôi của ngài Cống Lễ. Tương truyền hai anh em là tướng của Hùng Vương, có công đánh giặc giữ nước. Một thuyết khác chép rằng họ sống vào thời Lý, từng phá tan giặc Chiêm Thành đến xâm lược nên ngài Cống Lễ được vua ban tước phong Dực Thánh tướng quân và ngài Cá Lễ là Vệ Quốc tướng quân.

Hai anh em cùng được thờ chung như thành hoàng tại đình Hồ Khẩu (phường Bưởi) và thờ riêng ở ngay trong làng tại hai ngôi đền cách nhau chỉ khoảng 300m. Theo sách Tây Hồ chí, phần mộ của ngài Vệ Quốc có ghi: “Vệ Quốc là em Dực Thánh Công, nhà ở trên gò Ngư Đại, ấp Hồ Khẩu, quay xuống hồ, trông ra sông Tô Lịch. Sau hóa, người trong ấp nhân nhà cũ làm đền thờ, nay vẫn còn”.

Đền Vệ Quốc. Ảnh NCCong ©2014

Đền Vệ Quốc ngày 29-1-1989 đã được Bộ Văn hóa và Thông tin xếp hạng di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật quốc gia. (Còn đền Dực Thánh gọi là miếu giáp Bắc vì tọa lạc ở phía Bắc đình Hồ Khẩu và do dân giáp Bắc của làng trông coi, năm 2006 đã được trùng tu và xếp hạng di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật thành phố).

Kiến trúc

Đền Vệ Quốc nhìn về hướng nam qua tam quan mở ra phố Thụy Khuê, cách cổng làng Hồ Khẩu khoảng 100m. Cổng phụ bên trái thường đóng, trên tường gắn tấm biển đồng đề tên đền. Cổng giữa hình vuông, xây kiểu 2 mái, hai bên đặt tượng ông hộ pháp cầm đao đứng gác, đầu tường hồi có đắp hổ phù. Đền tọa lạc trên một gò đất nhỏ, du khách muốn vào phải bước qua 5 bậc cao. Cổng phụ bên phải thường mở, có lối đi cho xe máy bên cạnh gốc cây đa cổ thụ, tán lá che mát cả một góc phố.

Cửa vào đền Vệ Quốc. Ảnh NCCong ©2014

Bên trái sân trước có 3 ngôi miếu lộ thiên bé xíu được xây cạnh nhau và áp lưng vào tường, bên phải sân là nhà giải vũ 2 gian. Tòa tiền tế gồm 5 gian, cửa bức bàn, xây kiểu tường hồi bít đốc, phía trước có bậc đá tam cấp dẫn lên hàng hiên hẹp với cột trốn. Các mái đều lợp ngói ta, phía trên đắp tượng cặp rồng chầu mặt nguyệt ở giữa bờ nóc. Tòa đại bái kết nối với thiêu hương 2 gian và thượng điện 3 gian thành hình chữ Công, hai bên thiêu hương có sân nhỏ lấy sáng.

Di sản

Trong đền Vệ Quốc vẫn lưu giữ được nhiều di vật cổ, sớm nhất là một đạo sắc phong mang niên hiệu Vĩnh Thịnh thứ 6 (năm 1710). Đền hiện nay mang biển số 342 phố Thụy Khuê, tọa lạc ở phía Đông đình Hồ Khẩu và do dân giáp Đông của làng trông coi,

Sân đền Vệ Quốc. Ảnh NCCong ©2014

Thần tích chép rằng hai anh em Cống Lễ và Cá Lễ cùng sinh ngày 13 tháng Hai âm lịch. Sau chiến thắng quân Chiêm, họ được vua vời vào Kinh đô nhưng đã xin về quê mẹ giúp dân trị thủy sông Hồng và ngăn nước hồ Tây. Về già hai ngài cùng hóa thân nhằm mùng Hai tháng Bảy âm lịch. Dân làng theo đó làm hai dịp lễ hội. Hèm đền Dực Thánh->455] có âm nhạc ca trù, hèm đền Vệ Quốc có chèo đò cạn.

Theo báo mạng Dân Trí ngày 19-4-2010, nhân dân xã Lộc Yên (Hương Khê, Hà Tĩnh) đã phát hiện một ngôi đền cổ tại nơi hội tụ của hai con sông Rào Nai và Ngàn Sâu. Đền có tên Tam Tòa Dực Thánh, thờ 3 vị tướng triều Lý là Uy Minh vương Lý Nhật Quang - con trai thứ 8 của Vua Lý Thái Tổ - cùng hai tùy tướng Đông Chính và Dực Thánh. Trải qua nhiều biến cố của lịch sử, đền hiện chỉ còn các cột nanh và nền cũ là nguyên vẹn. Theo các bài vị, văn cúng được lưu giữ thì có thể đoán định ngôi đền được lập vào khoảng những năm 1070 - 1075.

Trong đền Vệ Quốc. Ảnh NCCong ©2014

Sử sách chép rằng vào thời Lý các thái tử thường được vua cha cử vào trấn giữ bờ cõi ở vùng nam Thanh Hoá, Nghệ An và Hà Tĩnh. Tại đất Hương Khê từng có căn cứ địa với di tích thành luỹ đắp dài gần 200m tại Khe Táy, nay thuộc xã Lộc Yên. Tương truyền tại đây các thái tử có nhiệm vụ củng cố lực lượng quân sĩ và phòng thủ chống giặc từ đất Chiêm Thành và Ai Lao lấn ra.

Di tích lân cận

©NCCong 2014-2018, Ve Quoc temple