498 Yen Nguu community hall

Đình Ngâu (Tam Hiệp)

h.Thanh Trìs.Tô LịchNguyễn Bặc

Đình làng Ngâu có từ thời Lê. Thờ: Thuỷ tổ thành hoàng Nam Dương và 2 tướng Nguyễn Bặc, Nguyễn Bồ. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1995). Vị trí: Ngõ 21 Tựu Liệt, XR3R+752, Yên Ngưu, Thanh Trì, Hà Nội, Vietnam. Cách Ga Hà Nội: 8,1 km (hướng 6 h). Trạm bus lân cận: Đd 171 Ngọc Hồi.

Lược sử

Vào đầu thời nhà Nguyễn, đất xã Tam Hiệp ngày nay thuộc các xã, thôn của hai tổng Quang Liệt (thôn Tựu Liệt) và Cổ Điển (2 thôn Huỳnh Cung, Yên Ngưu), huyện Thanh Trì, phủ Thường Tín, trấn Sơn Nam Thượng. Năm 1831, vùng đất đó cùng với cả phủ Thường Tín được vua Minh Mệnh chuyển sang tỉnh Hà Nội.

Làng Ngâu là tên Nôm của thôn Yên Ngưu vốn nổi tiếng với nghề nấu rượu, đến nay vẫn lưu truyền câu “rượu hũ Làng Ngâu, bánh đúc trâu Làng Tó”. Trước kia trong làng có hai ngôi miếu cổ là miếu Mục Đồng thờ đức Tổ Nam Dương và miếu Diệu Linh thờ Hương Từ Thanh Vân Thần Nữ hay còn gọi là Tổ Mẫu Ngâu. Theo truyền thuyết, chính Hoàng hậu của vua Lý Thần Tông là Lệ Thiên 儷 天, đã cho tôn tạo miếu Diệu Linh và đặt tên là Hưng Quốc Tự để thờ Phật và thờ đức Tổ Mẫu Ngâu.

Bình phong sau c-ổng đình Ngâu ©NCCong 2017

Miếu Mục Đồng về sau được mở rộng thành đình, thờ thuỷ tổ thành hoàng Nam Dương và hai vị phúc thần Nguyễn Bặc, Nguyễn Bồ. Nguyễn Bồ là anh Nguyễn Bặc và Nguyễn Phục. Năm 967, Nguyễn Bồ chỉ huy đánh sứ quân Nguyễn Siêu ở Tây Phù Liệt, không may ông cùng ba tướng Nguyễn Phục, Đinh Thiết, Cao Sơn và rất nhiều binh lính tử trận. Vợ ông là công chúa Quế Hương, chị gái Đinh Bộ Lĩnh, không ăn mà hóa sau khi nghe tin chồng mất.

Đinh Bộ Lĩnh và 4 người bạn là Nguyễn Bặc, Đinh Điền, Trịnh Tú, Lưu Cơ lúc nhỏ cùng chăn trâu, tập đánh trận. Lớn lên họ cùng tham gia dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất đất nước. Năm 968 Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi vua, Nguyễn Bặc văn võ song toàn được phong tước Định Quốc Công. Khi vua bị ám sát, Nguyễn Bặc, Đinh Điền trung thành với nhà Đinh nên chống lại Lê Hoàn. Đinh Điền tử trận còn Nguyễn Bặc bị bắt đem về Hoa Lư hành quyết ngày 15 tháng 10 Kỷ Mão tức năm 979.

Bên trong đại đình Ngâu ©NCCong 2023

Năm 1995, đình Ngâu được xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.

Kiến trúc

Đình Ngâu đã qua trùng tu nhiều lần, hiện nay mang phong cách kiến trúc đặc trưng cho thời Nguyễn. Cổng đình xây kiểu nghi môn tứ trụ, thân đắp câu đối chữ Hán, có 2 cửa phụ kiểu 2 tầng 8 mái giả và thông ra con ngõ 21 Tựu Liệt. Trong sân là một bức bình phong lớn được thi công cầu kỳ với các cột có phù điêu hình rồng quấn quanh.

Toà tiền tế quay về phía đông bắc, gồm 5 gian cửa bức bàn và 2 chái rộng. Đại bái được kết nối với hậu cung theo hình chuôi vồ. Bên trong có đầy đủ đồ tế khí và nội thất được trang trí rực rỡ.

Sân trước đình Ngâu ©NCCong 2023

Phía trái bức bình phong và bên ngoài hông đình còn có hai tấm bia đá cổ kính và sau lưng đình là khu ao vườn giáp với chùa Ngâu.

Di tích lân cận

498 dinh Yen Nguu ©NCCông 2014-2018