551 Dai Cat community hall

Đình Đại Cát

q.Bắc Từ LiêmHai Bà Trưngsông Hồng

Đình Đại Cát có từ thế kỷ XVII. Thờ: 3 vị tướng của Hai Bà Trưng. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1992). Vị trí: 3PJR+53, phố Sùng Khang, đường Liên Mạc, Q. Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội. Cách Ga Hà Nội: 17 km (hướng 10h). Trạm bus lân cận: ngã ba Kỳ Vũ - Tây Tựu (xe 20c, 57)

Lược sử

Làng Đại Cát xưa có tên Hạ Cát, dân gian kể rằng tên đó liên quan đến sự kiện năm 577, Triệu Quang Phục và Lý Phật Tử phải nghị hoà vì giao chiến bất phân thắng bại. Họ đã lấy bãi Quân Thần châu làm mốc vạch ranh giới chia đôi đất nước Vạn Xuân do Lý Nam Đế để lại. Một phía đường này gọi là Thượng Cát, thuộc quyền cai quản của Triệu Quang Phục. Phía kia gọi là Hạ Cát, thuộc Lý Phật Tử. Ranh giới đó gần trùng với đoạn đường DT70a hiện nay đi từ đê Thượng Cát xuống vùng Văn Điển.

Đến đời Tây Sơn, làng Hạ Cát đổi tên thành Đại Cát, thuộc huyện Từ Liêm, phủ Quốc Oai, trấn Sơn Tây. Năm Minh Mạng thứ 13 (1831), Đại Cát thuộc tổng Hạ Trì, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Nội. Năm 1905, thuộc phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông. Cuối năm 1948, Đại Cát sáp nhập với Thượng Cát và Đông Ba thành liên xã Tân Dân thuộc huyện Liên Bắc, tỉnh Hà Đông. Năm 1961, xã Tân Dân thuộc huyện Từ Liêm, thành phố Hà Nội; đến năm 1964 đổi tên thành xã Liên Mạc.

Nghi môn đình Đại Cát. Photo NCCong ©2019

Tháng 12 năm 2013, xã Liên Mạc trở thành phường Liên Mạc, thuộc quận Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội. Phường này nằm dọc theo bờ nam sông Hồng, được giới hạn bởi đường DT70a và sông Nhuệ, bao gồm 10 tổ dân phố.

Đình Đại Cát có từ thế kỷ XVII, còn gọi là đình Chải vì bãi trước cửa đình là nơi tập trung mở hội bơi chải trên sông Hồng. Đình tọa lạc ngay sát ngôi chùa Sùng Khang Tự và hiện nay cả hai làm thành một cụm di tích có ngõ vào chung trên phố Sùng Khang, cách trung tâm Hà Nội 17km. Cũng như đình làng Thượng Cát bên cạnh, đình Đại Cát thờ ba vị tướng tài thời Hai Bà Trưng gồm Quách Lãng và hai người em gái con cô con cậu là Đinh Bạch Nương, Đinh Tĩnh Nương.

Thời Tây Sơn, Đại Cát là nơi đóng của một đạo quân Tây Sơn do viên tướng Vũ Văn Nhân chỉ huy, từ đây tiến đánh quân Mãn Thanh trong chiến dịch giải phóng Thăng Long vào dịp Tết Kỷ Dậu (1789). Về sau, khi Đại Cát bị vỡ đê, ông cho lính mang lương thực tới cứu giúp và cùng dân làng hàn lại đê. Khi quân Gia Long chiếm được Thăng Long, Vũ Văn Nhân bị bắt và chém, dân làng Đại Cát đã bí mật thờ ông.

Sân đình Đại Cát. Photo NCCong ©2019

Lễ hội đình làng Đại Cát diễn ra hàng năm vào ngày 10 tháng 3 âm lịch. Trong dịp hội này nhân dân và chính quyền sở tại còn tổ chức thi bơi chải trên sông Nhuệ, sông Hồng và các trò vui chơi dân gian truyền thống khác như chọi gà, hát đối... thu hút rất đông khách thập phương đến tham dự. Ngày 31-01-1992 cụm di tích đình [và chùa] Đại Cát đã được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng là Di tích lịch sử - kiến trúc - nghệ thuật quốc gia.

Kiến trúc và di vật

Rẽ từ phố Sùng Khang vào ngõ chùa khoảng trăm bước, ở bên trái đầu tiên ta thấy tam quan của Sùng Khang Tự và tiếp theo khoảng 50 bước nữa là nghi môn của đình Đại Cát gồm 4 trụ biểu nhìn ra một hồ nước nhỏ. Sau nghi môn là lối đi giữa lùm cây xanh dẫn đến cổng tam quan nội của đình, nơi có ba cửa gỗ và những câu đối chữ Hán.

Đình Đại Cát. Photo NCCong ©2019

Du khách bước qua cổng tam quan sẽ thấy phía bên trái có cây đa cổ thụ và bên phải là nhà bia liệt sĩ xây như một phương đình nhỏ kiểu 2 tầng 8 mái. Tiếp theo có một sân rộng, ở cuối sân là toà tiền tế và hai bên là dãy nhà tả, hữu vu 5 gian. Toàn bộ các công trình kiến trúc đều mới được đại trùng tu gần đây. Khuôn viên của đình khá rộng và có tường bao quanh, phía sau có một cổng hậu ở bên trái ăn thông sang ngõ chùa.

Toà tiền tế gồm 3 gian với 4 hàng cột lim nhìn về hướng tây. Hai bên tường hồi có cửa ngách, mặt trước và mặt sau để trống. Sau toà tiền tế là giếng trời và toà trung đường 5 gian cửa bức bàn. Hậu cung sâu 2 gian 1 dĩ kết nối với trung đường theo hình chuôi vồ. Toàn bộ các mái đều làm theo kiểu cũ, các góc có đầu đao cong vút đắp hình rồng.

Tiền tế đình Đại Cát. Photo NCCong ©2019

Bên trong toà tiền tế và cung cấm hiện còn lưu giữ được nhiều cổ vật quý như: chuông đồng, lộ bộ, long ngai, bài vị, hoành phi, câu đối chữ Hán, một bộ áo long cổn, một tấm nghi môn và choé sứ đời Thanh ghi niên đại thế kỷ XVIII.

Di tích lân cận

551 dinh Dai Cat ©NCCông 2019