588 Binh Vong pagoda

Chùa Bình Vọng (Báo Quốc Tự)

h.Thường Tínnhà Lýsông Hồng

Chùa Bình Vọng tương truyền có từ thế kỷ XII. Tên chữ: Báo Quốc Tự. Xếp hạng: di tích quốc gia (1999). Vị trí: VVG8+F9, xã Văn Bình, H. Thường Tín, TP Hà Nội. Cách BĐX Bờ Hồ: 20km (hướng 6h). Trạm bus lân cận: Đd cột mốc H5/12 đường ĐT427 (xe 06b).

Tiền đường chùa Báo Quốc. Photo NCCong ©2020

Địa lý

Xã Văn Bình thuộc huyện Thường Tín, TP Hà Nội. Xã nằm ven quốc lộ 1A, có diện tích 5,2 km2. Phía bắc giáp xã Nhị Khê và Duyên Thái, phía đông giáp xã Liên Phương, phía tây giáp xã Hòa Bình và thị trấn Thường Tín, phía nam giáp xã Hà Hồi. Dân số 10.733 người, sống trong 3 thôn: Văn Giáp, Văn Hội, Bình Vọng.

Thôn Bình Vọng có từ thời Lý, tên Nôm là làng Bằng, nằm ở phía bắc thị trấn Thường Tín, cách sông Hồng và sông Nhuệ gần 4km đường chim bay. Thời Nguyễn, sách “Đại Nam nhất thống chí” có ghi: “Chợ Bình Vọng ở huyện Thượng Phúc, là chợ lớn trong phủ Thường Tín”.

Tam quan chùa Báo Quốc. Photo NCCong ©2020

Lược sử

Chùa Bình Vọng tên chữ Báo Quốc Tự, nằm liền kề với đình làng. Theo cuốn thần phả còn lưu giữ trong đình thì “... thời nhà Trần có nàng công chúa đoan trang, thuần hậu, được vua phong cai quản địa phận Bình Vọng. Tại đây, bà xin vua miễn tô thuế cho dân. Lại sai đào một con ngòi ở phía nam làng, gọi là ngòi Nam Lang để tiện cho thuyền bè qua lại. Khi công chúa và vua cha tới thăm chùa Báo Quốc, thuyền ngự đi về thường có đám mây ngũ sắc vờn che. Một vị cao tăng chỉ vào công chúa nói rằng: “Đó là thánh nữ”.

Sau khi công chúa qua đời, người dân nhớ ơn sâu bèn viết sớ tâu vua, xin lập đền thờ phụng. Nhà vua ban sắc cho công chúa là phúc thần, dân cầu xin điều gì thường ứng nghiệm”.

Hậu đường chùa Báo Quốc. Photo NCCong ©2020

Chùa Báo Quốc đã trải qua nhiều lần sửa chữa, tôn tạo, trong đó có mấy đợt đại trùng tu còn lưu giữ được các tấm bia đá ghi chép sự kiện, cụ thể vào những năm 1612, 1780, 2008.

Tấm bia “Trùng Tu Báo Quốc Tự Bi” do tiến sĩ Nguyễn Đăng soạn năm Hoằng Định thứ 13 (1612) ghi rằng “...chùa ở xã Bình Vọng là nơi danh lam cổ tích, phong cảnh hữu tình, lâu ngày đã hư hỏng. Các quan viên trong làng đứng ra quyên góp tiền của trùng tu thượng điện, thiêu hương, tam quan, dựng bảy gian nhà cầu để tránh mưa nắng khi đi lại...”. Bia “Bình Vọng Tự Bi” do tiến sĩ Nguyễn Tư Hiền soạn năm 1780 có câu: “Chùa Báo Quốc có từ thời Lý rất linh thiêng, từng âm phù giúp nước, yên dân”.

Ngày 19 tháng 2 năm 1999, Bộ Văn hoá và Thông tin đã xếp hạng chùa Báo Quốc và đình làng Bình Vọng là di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật quốc gia.

Kiến trúc và di vật

Mặt chùa nhìn về phía đông nam qua sân trước và hai hàng muỗm cổ thụ trên bán đảo công viên kéo dài tới cây cầu ngói nổi tiếng. Sân trước rất rộng, sân sau cổng được các cây nhãn lâu năm che mát. Cổng giữa của tam quan xây ba tầng, hai cổng bên xây 2 tầng lợp ngói giả. Quy mô chùa hiện nay khá lớn và mang đậm dấu vết nghệ thuật kiến trúc thời Nguyễn, nhất là ở chiếc cổng tam quan.

Ngõ vào hậu đường chùa Báo Quốc. Photo NCCong ©2020

Chùa Báo Quốc được xây kiểu "nội Công ngoại Quốc" rộng rãi. Tiền đường 5 gian 2 dĩ, tường hồi bít đốc, tại hai đầu hàng hiên có dựng 3 tấm bia đá. Hai dĩ thông với hai hành lang dài kéo xuống trung đường 7 gian. Thiêu hương dẫn tới thượng điện 3 gian. Qua cổng phụ cạnh tam quan khách đi theo ngõ vào sân chủa trong giáp với trung đường, hậu đường, nhà khách và nhà tăng. Cạnh ngõ có cầu đá bắc ra tượng đài Quan Âm Nam Hải trên ao chùa, phía sau là vườn cây và 13 ngôi tháp mộ.

Trong chùa Báo Quốc hiện lưu giữ được nhiều di vật cổ, ngoài các tấm bia đá đã nói và đồ tế khí lại có đầy đủ hệ thống tượng tròn của Phật giáo Bắc tông. Đáng chú ý hai dãy hành lang bài trí tượng các vị Tổ truyền đăng (còn gọi là La Hán) mang niên đại thời Lê trung hưng và được làm bằng đất sét trộn giấy bản giã, mật mía, trứng với kỹ thuật tạc tượng tinh xảo.

Di tích lân cận

©NCCông 2019-2020, Binh Vong pagoda