612 Dai Tu village hall
Đình Đại Từ
nhà Trầnq.Hoàng Maisông LừĐình Đại Từ có từ năm 1847. Thờ thành hoàng: Bảo Ninh vương. Lễ hội: 10 tháng Hai âm lịch. Vị trí: phố Đại Từ, P. Đại Kim, XRCJ+36, Hoàng Mai, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 7,3 km (hướng 6 h). Trạm bus lân cận: Ao sen làng Đại Từ (xe 22c, 29, 36, 36ct, 60a, 60b, 84, 104, CNG02).
Giới thiệu
Xưa kia dân làng Đại Từ chủ yếu làm nông nghiệp và nghề cá do có nhiều ao đầm, lớn nhất là hồ Linh Đàm. Từ đầu thế kỷ XXI nơi đây đã hoàn toàn đô thị hoá với mật độ dân cư rất cao và trở thành một khu phố thuộc về phường Đại Kim sau khi TP Hà Nội thành lập quận Hoàng Mai.
Gần đây phố xá trong khu vực thường xuyên nhộn nhịp, kể cả sau khi có đường vành đai 2 chạy qua san sẻ bớt lưu lượng giao thông. Tuy nhiên dân sở tại vẫn tiếp tục sửa chữa, tôn tạo các công trình kiến trúc cũ như đình, chùa và cổng làng để duy trì truyền thống văn hoá thôn xã.
- Chùa thôn Đại Từ. Photo NCCong ©2014
Đức thánh Bảo Ninh
Tại đình Đại Từ còn lưu giữ bản “Sự tích Đức thánh Bảo Ninh” do người làng là ông Lê Kim Duyệt viết ra. Theo đó Đức thánh vốn là một vị thủy thần đã hoá làm người để theo học tại ngôi trường Huỳnh Cung của danh sư nhà Trần là Chu Văn An. Gặp năm hạn hán kéo dài, ngài đã vâng lời thầy trái lệnh trời làm mưa cứu dân nên bị Thiên Lôi giết chết.
Xác nổi lên dạt vào bờ, dân thấy đó là một con thuồng luồng bèn xây lăng mai táng rồi lập miếu Gàn để bốn mùa tế lễ nhớ ơn. Về sau vua ban sắc phong là Bảo Ninh đại vương, cho tổng Hoàng Liệt thờ cúng và tôn làm thành hoàng. Từ đó thôn Đại Từ cũng thờ ngài và tổ chức lễ hội đình làng vào ngày 10 tháng Hai âm lịch hàng năm. Cứ 5 năm một lần lại tổ chức lễ hội linh đình cùng với các thôn xung quanh vào ngày 16 tháng Tám âl.
- Đình thôn Đại Từ. Photo NCCong ©2014
Cổng làng Đại Từ
Năm 2003, kỷ niệm lần thứ 45 năm ngày Hồ Chủ tịch về thăm Đại Từ, dân sở tại đã hoàn thành hai cái cổng làng đủ to cho xe tải ra vào. Cổng ở cuối làng hướng về phía khu biệt thự Linh Đàm, nó được xây với mái giả, chưa đúng kiểu “thượng gia hạ môn” (mái ở trên, cổng ở dưới).[1]
Cổng ở đầu làng hướng về phía quốc lộ QL1A, được dân gọi là cổng Tiền. Thiết kế công trình theo đúng kiểu “thượng gia hạ môn”. Phía ngoài mặt cổng ghi chữ "Làng Đại Từ" và đôi câu đối dịch ra Quốc ngữ như sau:
Chính nghĩa tự ngàn xưa với chữ vua ban càng rực sáng
Đại Từ thời đổi mới theo lời Bác dạy mãi vươn cao.[2]
- Cổng thôn Đại Từ. Photo NCCong ©2014
Cổng Tiền có tên chữ Hán “Đại Từ Nghĩa Dân” (dân làng Đại Từ giàu nghĩa khí), tương truyền được triều đình ban tặng để khen ngợi công đức chia sẻ khó khăn với làng xóm xa gần xưa kia. Các cụ già nói từ nhỏ đã thấy có để lại 4 chữ đại tự này, nhưng không biết đời vua nào ban cho.[3]
Di tích lân cận
- Chùa Bằng Liệt: XR79+5F, số 63 Bằng Liệt, P. Hoàng Liệt.
- Chùa Quang Ân: XR86+GW, thôn Vực, xã Thanh Liệt.
- Chùa Tứ Kỳ: XR7R+FC, số 8 Ngọc Hồi, P. Hoàng Liệt.
- Đền Chu Văn An: XR79+F5, số 788 đường Kim Giang, xã Thanh Liệt.
- Đền Phạm Tu: XR85+8W, thôn Trung, xã Thanh Liệt.
- Miếu Gàn: XR5J+W5, số 89 phố Linh Đường, P. Hoàng Liệt.
- Nhà văn hoá thôn Đại Từ. Photo NCCong ©2014
©NCCông 2014-2020, Dai Tu village
[1] Khi biết lãnh đạo Đại Từ định bỏ đi 4 chữ “Đại Từ Nghĩa Dân”, chính Hồ Chủ tịch đã đề nghị giữ lại.
[2] Nghe nói chính học giả Vũ Tuấn Sán đã đặt ra đôi câu đối này.
[3] Truyền rằng xưa có cây cầu Tiên ở đầu làng là nơi tiên thường tụ tập ban đêm, bỗng dưng một bà tiên đã để lại hai bầu vú. Từ đó các bà mẹ Đại Từ thường chia sẻ dòng sữa cho con đẻ và cho con nuôi. Họ rất tận tình, thà để con mình đói chứ đã cho con người khác bú thì phải để thật no. Chính tiếng tăm ấy làm cho dân Đại Từ có đông con nuôi trong vùng. Thậm chí từ kinh đô Thăng Long xưa, nhiều nhà nuôi con vất vả cũng cố tìm về Đại Từ xin bú chực hay xin nuôi hộ để bé khỏe lên. Đời này qua đời khác, tập tục tốt đẹp đã vang đến tận triều đình, làng được vua khen tặng 4 chữ “Đại Từ Nghĩa Dân”.