637 Phuc Nhac pagoda
Chùa Phúc Nhạc (Già Lê Tự)
Ninh BìnhLê trung hưngsông ĐáyChùa Phúc Nhạc có từ thời Lê trung hưng. Tên chữ: Già Lê Tự. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1999). Vị trí: 536G+V6, thôn Phúc Nhạc, xã Khánh Nhạc, H. Yên Khánh, Ninh Bình, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 107 km (hướng 5 h).
Du khách đi từ thành phố Ninh Bình về phía thị trấn Phát Diệm theo đường quốc lộ QL10, đến ngã tư Khánh Nhạc - Yên Khánh nhớ rẽ về phía tây nam rồi đi thêm 400m sẽ tới làng Phúc Nhạc.
Lược sử
Từ thời Trần (1225-1400) về trước, huyện Yên Khánh vốn gọi là Yên Ninh. Năm 1593 thời Lê trung hưng đổi tên là huyện Yên Khang. Năm Gia Long 2 (1803) thời Nguyễn đổi là Yên Khánh. Trung tâm huyện nằm cách Ga Hà Nội khoảng 100 km. Địa giới phía tây bắc giáp TP Ninh Bình. Phía tây giáp 2 huyện Hoa Lư, Yên Mô. Phía nam giáp huyện Kim Sơn. Từ phía bắc đến phía đông giáp tỉnh Nam Định với dòng sông Đáy là ranh giới tự nhiên.
- Bia hậu chùa Phúc Nhạc. Photo ©NCCong 2018
“Già Lê Tự” là tên chữ của ngôi chùa làng Phúc Nhạc, nay thuộc xã Khánh Nhạc, huyện Yên Khánh. Phúc Nhạc có nghĩa là "núi Phúc". Xã có đường quốc lộ QL10 đi qua. Diện tích xã lớn hơn 11km², dân số năm 1999 là 11.733 người, mật độ đạt 1.053 người/km² cao nhất tỉnh Ninh Bình.
Tương truyền chùa Già Lê Tự có từ thời Lê. Cuối thập niên 1820, Dinh điền sứ Nguyễn Công Trứ 阮 公 著 (1778 – 1858) từng về làng Phúc Nhạc. Được sự giúp đỡ của sư trụ trì Phổ Tế[1], ngài lấy Già Lê Tự làm cơ sở ban đầu để chiêu mộ dân quanh vùng khẩn hoang lấn biển, lập ra huyện Kim Sơn vào năm Kỷ Sửu 1829. Nguyễn Công Trứ đề xuất mở học xá, thương xá tại Kim Sơn, Tiền Hải nhằm nâng cao dân trí và lưu thông hàng hóa. Sau khi mất, ngài được thờ ở nhiều từ đường và tôn làm thành hoàng của một số làng tại hai huyện trên.
- Phật điện chùa Phúc Nhạc. Photo ©NCCong 2018
Ngày 12 tháng 02 năm 1999, Bộ trưởng Bộ Văn hoá - Thông tin Nguyễn Khoa Điềm đã ký quyết định xếp hạng chùa Phúc Nhạc là di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.
Kiến trúc và di vật
Khuôn viên chùa Phúc Nhạc rộng gần 9.000m2. Mặt chùa hướng nhìn về đất Phật ở chếch phía tây nam. Sau cổng là một sân gạch với bức bình phong ở giữa, bên trái có nhà Tổ 5 gian kích thước 6,5x5,5m, trai đường 8 gian, nhà khách và nhà Mẫu 5,5x3,5m. Bên tay phải có 8 ngôi tháp mộ, xa hơn một chút là hồ nước nhỏ.
- Nhà Tổ chùa Phúc Nhạc. Photo ©NCCong 2018
Chùa có mặt bằng kiểu “tiền Nhất, hậu Đinh”, xung quanh khuôn viên là tường bao. Sau cổng ngoài là một nếp nhà nhỏ hình “chữ Nhất” gồm 3 gian 2 dĩ, kích thước 6,5x5,5m, được xây chồng diêm 2 tầng 4 mái để lấy sáng, dân sở tại gọi là “tam quan”. Tiếp theo có một sân nhỏ rồi đến toà tiền đường 5 gian, kích thước 5,5x4m, kết nối với toà thượng điện 4 gian theo hình “chữ Đinh”.
Ngoài đồ thờ cúng và tháp mộ cổ, hai gian giáp tường hồi của tiền đường và bên trong thượng điện có đặt nhiều tấm bia hậu và tượng Phật giáo khá đẹp. Tổng cộng có tới 17 tấm bia hậu chạm khắc tinh xảo, tạc tượng 2 đôi vợ chồng và 13 người phụ nữ cung tiến công đức cho chùa Phúc Nhạc.
- Tam quan nội chùa Phúc Nhạc. Photo ©NCCong 2018
Di tích lân cận
Chú thích
[1] Sư Phổ Tế họ Lê, sinh năm 1790 tại xã Mộ Xá, tổng Xuân La, huyện Chương Đức, phủ Ứng Hoà. Sư mất năm 1875, được tôn là tổ thứ hai của nhánh Lâm Tế ở chùa Phượng Ban, Ninh Bình.
637 Phuc Nhac pagoda ©NCCông 2017-2018