649 Trieu Khuc pagoda
Chùa Triều Khúc (Hương Vân Tự)
h.Thanh TrìLê trung hưngs.Tô LịchChùa Triều Khúc có từ thế kỷ XVIII. Tên chữ: Hương Vân Tự. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1993). Vị trí: XRJ2+65, xã Tân Triều, Thanh Trì, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 9km (hướng 7h). Trạm bus lân cận: ngã phố Trần Phú - Triều Khúci, hoặc Nguyễn Xiển - Tân Triều.
Lược sử
Tương truyền làng Triều Khúc có từ hàng nghìn năm trước. Bố Cái đại vương Phùng Hưng (769—798) đã tập kết các nghĩa sĩ tại đây để bao vây đạo quân nhà Đường đóng tại thành Tống Bình, trung tâm của An nam đô hộ phủ. Viên chỉ huy địch là Cao Chính Bình sợ hãi mà ốm chết ngay trong năm ấy (791). Sau này dân làng tôn thờ ngài Phùng Hưng làm thành hoàng.
Từ cuối thời Lê đến đầu thời Nguyễn, làng Triều Khúc thuộc tổng Thượng Thanh Oai, huyện Thanh Oai, phủ Ứng Thiên, trấn Sơn Nam Thượng. Năm Minh Mạng thứ 12, nơi đây thuộc về tỉnh Hà Nội mới lập (1831). Năm 1889 (sau khi Pháp sang) làng Triều Khúc bị cắt về tỉnh Cầu Đơ; năm 1904 Cầu Đơ lại đổi tên thành Hà Đông. Tháng 6-1961, hai làng Triều Khúc và Yên Xá được sáp nhập thành xã Tân Triều, thuộc huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội.
- Cổng chùa Triều Khúc. Photo ©NCCong 2015
Chùa làng Triều Khúc có từ thế kỷ XVIII, ban đầu xây sơ sài, tên chữ là Vân Mộng Tự. Năm 1936, sư trụ trì Thích Thanh Khánh đã nhận được sự giúp đỡ của sư tổ chùa Bát Mẫu là người làng Triều Khúc cùng với chính quyền và dân sở tại phát tâm xây dựng lại. Năm 1938, ngôi chùa được hoàn thiện theo phong cách kiến trúc thời Nguyễn và đổi tên là Hương Vân Tự.
Chùa nằm giáp con đường chạy ven hồ nước ở gần đình Trên và đền thờ Sắc. Năm 2011, toàn bộ cụm di tích này lại được chính quyền và nhân dân góp công của để trùng tu khang trang, tạo thành một nơi nghỉ ngơi và sinh hoạt văn hóa tâm linh của làng Triều Khúc.
Ngày 29-1-1993, chùa Hương Vân Tự [và đình] làng Triều Khúc đã được Bộ Văn hoá - Thông tin xếp hạng là Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.
- Tháp chùa Triều Khúc. Photo ©NCCong 2015
Kiến trúc
Tam quan Hương Vân Tự xây kiểu hai tầng, tám mái, gác giả, gồm cổng chính và hai cổng phụ với 4 trụ biểu, mặt nhìn ra hồ, hứng gió phía đông nam thổi lại. Sau cổng là sân gạch và vườn cây. Tiền đường rộng 5 gian, tường hồi bít đốc tay ngai với trụ biểu phía trước, bờ nóc đắp cuốn thư. Bộ vì kèo làm kiểu “chồng rường, trốn cột”. Trang trí đơn giản có chạm trổ hình tứ linh và văn mây, hoa lá, trúc mai hoá rồng.
Thượng điện sâu 5 gian, kết nối với tiền đường theo hình “chữ Đinh”. Bộ vì kèo làm kiểu “chồng rường, giá chiêng”, xà nách, chủ yếu bào trơn đóng bén khá đơn giản. Chùa nằm trong khuôn viên rộng khoảng 2500m2, ngoài kiến trúc Phật giáo thì bên phải tam bảo còn có đền thờ Tam Thanh và bên trái là nhà thờ Tổ nghề kim hoàn. Hai bên sân phía sau thượng điện có 2 dãy hành lang bày tượng các vị Tổ truyền đăng, ở giữa là 2 dãy nhà với điện thờ Quan Âm Bồ tát, nhà thờ Mẫu, nhà Tổ và tăng phòng.
- Sân trước chùa Triều Khúc. Photo ©NCCong 2015
Di vật
Trong chùa hiện lưu giữ được 52 pho tượng tròn thuộc hệ thống Phật giáo Bắc tông. Ngoài ra còn có 20 bộ cửa võng, 10 bức hoành phi, 18 đôi câu đối, 02 hương án, 06 cuốn thư gỗ, tất cả đều sơn son thếp vàng lộng lẫy. Đồ thờ có 08 bát hương sứ, lọ độc bình, lọ hoa sứ, mâm đồng… Đa số di vật được tạo tác vào thời Lê trung hưng và thời Nguyễn. Tuy nhiên nhiều bộ phận kiến trúc đã bị xuống cấp và có thể sẽ biến mất sau khi trùng tu. Gần đây nhà chùa có cho xây thêm cổng ngách dẫn vào tượng đài đức Quan Âm Nam Hải và một toà tháp cao.
Di tích lân cận
- Chùa Thanh Xuân: phố Phùng Khoang, phường Trung Văn, Q. Nam Từ Liêm.
- Chùa Thanh An: thôn Yên Xá, xã Tân Triều, huyện Thanh Trì.
- Đền Yên Xá: thôn Yên Xá, xã Tân Triều, huyện Thanh Trì.
- Đình Phùng Khoang: phường Trung Văn, Q. Nam Từ Liêm.
- Đình Triều Khúc: phố Triều Khúc, xã Tân Triều, huyện Thanh Trì.
- Đình Yên Xá: thôn Yên Xá, xã Tân Triều, huyện Thanh Trì.
(649 Trieu Khuc pagoda ©NCCông 2015-2020)