707 Van Phuc community hall

Đình Vạn Phúc (Hà Đông)

q.Hà Đôngsông NhuệẢ Lã Nàng Đê

Đình Vạn Phúc - Hà Đông có từ thời Lê. Thờ thành hoàng: Ả Lã Đê Nương. Xếp hạng: Di tích thành phố (2005). Vị trí: XQJG+42, Phố Lụa, P. Vạn Phúc, Q. Hà Đông, TP Hà Nội. Cách Ga Hà Nội: 12km (hướng 7h). Trạm bus lân cận: 233 Vạn Phúc - Hà Đông, hoặc BRT Vạn Phúc.

Lược sử

Vạn Phúc là một phường thuộc quận Hà Đông, thành phố Hà Nội, Việt Nam, mã hành chính là 09544. Phường có diện tích 1,43 km², dân số năm 2022 là 14.289 người, mật độ dân số đạt 9.992 người/km².

Trên địa bàn phường có làng lụa Vạn Phúc nổi tiếng trong nước và thế giới vì những thứ lụa từng được nhiều đời vua quan Việt Nam dùng để may long bào và lễ phục. Năm 1946, chủ tịch Hồ Chí Minh trên đường ra chiến khu đã sống 16 ngày đêm tại một ngôi nhà ở đây và viết bản kêu gọi toàn dân nước ta đứng lên kháng chiến chống quân Pháp tái xâm lược.

Cổng đình Vạn Phúc (Hà Đông). Photo NCCong ©2021

Theo thần phả, đức thành hoàng Lã Thị Nga còn gọi Ả Lã Đê Nương sinh tại châu Tụ Long, đạo Tuyên Quang, sau trở thành thứ phi của Cao Biền, Tiết độ sứ Tĩnh Hải quân. Khi ông xây xong thành Đại La và ngăn được quân Nam Chiếu, bà đi về phía nam. Đến dòng sông Nhuệ trong xanh thấy cảnh hữu tình, bà ở lại chiêu dân, lập ấp Vạn Bảo [Vạn Bảo năm 1889 đổi tên là Vạn Phúc], dạy nghề trồng dâu nuôi tằm dệt lụa, không cho phép giết trâu bò. Khi biết tin vua nhà Đường bên Trung Quốc nghe lời gièm pha giết đi Cao Biền, bà đã quyên sinh ở tuổi 44.

Dân làng nhớ công đức cao dày của bà nên lập một miếu thờ nhỏ ở ven sông Nhuệ. Tương truyền có lần Thái uý nhà Lê trung hưng tiến quân ra Bắc đóng ở Sơn Tây, đêm hôm trước trận đánh nằm mộng thấy một mệnh phụ tự xưng là "Thành hoàng đất Vạn Bảo" đến hứa âm phù. Quả nhiên quân nhà Lê chiến thắng quân nhà Mạc. Vua Lê chúa Trịnh đã về thăm Vạn Bảo, làm lễ tạ ơn Thành hoàng và tặng cho dân làng 100 quan tiền để mở rộng ngôi miếu.

Sân đình Vạn Phúc (Hà Đông). Photo NCCong ©2021

Kiến trúc

Đình Vạn Phúc toạ lạc trên mảnh đất rộng ven con đường làng, hiện nay gọi là Phố Lụa. Năm 1878 dưới đời vua Tự Đức, đình được mở rộng quy mô gần như xây mới. Năm 2012, đình được tôn tạo, nâng cao nền nhưng vẫn giữ nhiều dáng vẻ di tích truyền thống với phong cách nghệ thuật kiến trúc thời Nguyễn.

Cổng đình quay về phía tây nam nhìn ra một ao vuông. Đó là một nghi môn với 4 trụ biểu, quanh thân đắp câu đối chữ Hán, mặt tường phía trước ở hai bên cửa phụ có trang trí 4 bức phù điêu gồm cặp hộ pháp và đôi voi đen. Du khách bước qua cổng vào sân đình sẽ thấy hai dãy tả hữu mạc dài ở hai bên và ở giữa là tiền tế xây kiểu phương đình 2 tầng 8 mái, lợp ngọ́i ri. Đại bái để hở ba mặt và kết nối với hậu cung theo hình “chữ Công”. Chính điện và cung cấm được trang hoàng lộng lẫy. Phía cuối dãy tả hữu mạc có cửa mở thông vào sân hậu cũng rợp bóng cổ thụ như sân trước.

Tiền tế đình Vạn Phúc (Hà Đông). Photo NCCong ©2021

Di sản

Hàng năm, dân làng Vạn Phúc cứ đến mùng 10 tháng 8 âm lịch lại kỷ niệm sinh nhật của Ả Lã Đê Nương và 25 tháng chạp làm giỗ tưởng nhớ ngày mất của bà. Lễ hội đình làng thì được tổ chức 4 ngày liền từ mùng 10 đến 13 tháng giêng, trong dịp vui này ngoài việc cử hành long trọng các nghi thức rước kiệu, tế lễ còn diễn ra nhiều trò vui dân gian và ca hát văn nghệ.

Trong cung cấm đình làng Vạn Phúc hiện còn lưu giữ được 11 đạo sắc phong do các triều đình từ đời vua Lê Hiển Tông (1717–1786) đến đời vua Khải Định (1885–1925) đã ban tặng cho bà. Thông thường theo lệ mỗi khi cúng tế, người ta tôn xưng thần hiệu của bà là “Đương cảnh thành hoàng, quốc vương thiên tử, A Lã Đê Nương, Nga hoàng đại vương” và một trong các mỹ từ mà bà được gia phong là “Trinh thục từ hòa”.

Ao đình Vạn Phúc (Hà Đông). Photo NCCong ©2021

Năm 2005, đình làng Vạn Phúc được UBND tỉnh Hà Tây xếp hạng Di tích lịch sử - văn hoá.

Di tích lân cận

(707 dinh Van Phuc ©NCCông 2021-2024)