Đình Thanh Lãm

Đình Thanh Lãm có từ thời Lê mạt. Thờ 3 vị tướng của Hai Bà Trưng: Đinh Lượng, Đinh Cống, Phùng Thị Chính. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1989). Vị trí: WPWX+RW, số 251 Thanh Lãm, P. Phú Lãm, Q. Hà Đông, TP Hà Nội. Cách BĐX Bờ Hồ: 17km (hướng 8h). Trạm bus lân cận: BX Yên Nghĩa (xe 01, 02, 21a, 27, 62, 72, 89, 91, 102, BRT01, CNG02).

Địa lý

Ngày nay trên bản đồ địa lý, phường Phú Lãm trông như một hình tam giác ở phía tây-nam quận Hà Đông, nằm giữa hai con đường quốc lộ QL6A và QL21B. Đỉnh phía bắc của Phú Lãm nằm gần ngã ba Ba La - Bông Đỏ, cạnh phía tây giáp với phường Yên Nghĩa, cạnh phía đông giáp phường Phú Lương, cạnh phía nam giáp phường Đồng Mai và huyện Thanh Oai.

Phường Phú Lãm được thành lập ngày 10/7/2009 theo Nghị quyết 19/2009/NQ-CP ngày 08/5/2009 của Chính phủ. Phường có diện tích đất tự nhiên hơn 266ha, dân số năm 2009 là 15.210 người và sinh hoạt trong 9 tổ dân phố. Trước đây, Phú Lãm là một xã thuộc huyện Thanh Oai, các di tích lịch sử - văn hoá chủ yếu tập trung trên địa bàn mấy ngôi làng cũ như Huyền Kỳ, Quang Lãm và Thanh Lãm.

Cổng đình Thanh Lãm. Photo ©NCCông 2021

Lược sử

Theo truyền thuyết, Phùng Thị Chinh là cháu họ của Hai Bà Trưng, lấy Đinh Lượng là gia thần của Lạc hầu Thi Sách, quê ở huyện Chu Diên. Bà tham gia hội thề Hát Môn rồi giả làm người ăn xin vào thành Luy Lâu dò xét tình hình, giúp nghĩa quân đánh đuổi toàn bộ đội quân Hán của thái thú Tô Định. Sau khi lên ngôi vua, Trưng Trắc phong cho bà chức Trưởng thị nội tướng quân, phó thống lĩnh Đội tế tác (tình báo). Đến năm 43, Mã Viện sang xâm lược, Hai Bà Trưng tuẫn tiết, Phùng Thị Chính kịp lui quân về Tuấn Xuyên (nay thuộc xã Vạn Thắng, huyện Ba Vì) tiếp tục chiến đấu đến người cuối cùng rồi cũng tự sát, không đầu hàng.

Đời sau, dân Thanh Lãm xây miếu Linh Tiên thờ Phùng Thị Chinh cùng 2 vị tướng khác của Hai Bà Trưng là Đinh Lượng, Đinh Cống. Các triều đại phong kiến xưa đã phong 3 vị làm thành hoàng làng. Đình Thanh Lãm toạ lạc cạnh chùa Lịch Sùng Tự và cách đường quốc lộ QL6A khoảng 400m về phía đông. Bộ Văn hoá và Thông tin đã xếp hạng ngôi đình [cùng chùa Lịch Sùng Tự và miếu Linh Tiên] là Di tích lịch sử - văn hoá quốc gia tại Quyết định số 609/QĐ-BVHTT ban hành ngày 29/5/1989.

Sân đình Thanh Lãm. Photo ©NCCông 2021

Kiến trúc và di vật

Đình nằm trong một khuôn viên vuông vắn có diện tích 1137m2. Trải qua vài lần sửa chữa, gần đây lại được tu bổ, tôn tạo và hoàn thành năm 2020 theo phong cách thời Nguyễn. Mặt đình quay về phía tây-nam nhìn ra đường Thanh Lãm. Nghi môn với 2 trụ biểu có đắp các câu đối chữ Hán. Hai bên có các cửa phụ xây 2 tầng với 8 mái lợp ngói ống giả. Trên 4 bức tường phía trước có phù điêu hình đôi voi mang bành và cặp rồng bay lượn. Sân trước đình nằm giữa 2 dãy tả hữu mạc 5 gian.

Đại bái 3 gian 2 dĩ và hậu cung kết nối theo hình "chữ Đinh". Bộ khung đại bái dựa vào 4 hàng chân cột, mỗi hàng có 2 cột cái và 1 cột quân. Phần gỗ đơn giản, đều bào soi đóng bén, chạm kênh bong. Vì nóc làm kiểu chồng rường con nhị, đầu đỡ, trụ kê chạm trổ xăm hoa văn, bổ soi quai lá, lá lật. Tại nơi vì nóc giáp với cung cấm có một bức cốn chạm trổ hình tứ linh rất công phu. Đình còn cỗ long ngai và bức chạm hình mặt trời từ thời Lê-Mạc cùng 03 cỗ kiệu bát cống từ thế kỷ XVII.

Di tích lân cận

• Chùa Nhân Trạch: số 261 đường Phú Lương, phường Phú Lương.
• Chùa Quang Lãm: ngõ 8 đường Quang Lãm, phường Phú Lãm.
• Chùa Thanh Lãm: số 253 đường Thanh Lãm, phường Phú Lãm.
• Đình Nhân Trạch: đường Phú Cường, phường Phú Lương.
• Đình Văn Nội: số 65 đường Văn Nội, phường Phú Lương.
• Lăng mộ tướng Chu Bá: ngõ 21 Văn Nội, phường Phú Lương.
• Miếu Linh Tiên: ngõ Ao Sen, đường Thanh Lãm, phường Phú Lãm.

©NCCông 2018-2021, Thanh Lam community hall