732 Mong Phu community hall
Đình Mông Phụ
Tản Viêntx Sơn Tâysông HồngĐình Mông Phụ có từ thời Mạc. Thờ thành hoàng: thánh Tản Viên. Lễ hội: từ 4 đến 10 tháng Giêng âl. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1984). Vị trí: 5F5C+94W, xã Đường Lâm, TX Sơn Tây, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 49km (hướng 10h). Trạm bus lân cận: Phố Mía - QL32 (xe 70a, 70b, 92).
Lược sử
Đình Mông Phụ 亭蒙阜 được xây dựng vào năm 1533 dưới triều vua Mạc Đăng Doanh trên một khoảnh đất cao ráo của làng. Trải qua nhiều lần trùng tu tôn tạo, ngôi đình đã cơ bản định hình về kiến trúc và điêu khắc từ đầu thế kỷ XIX đến nay. Theo tài liệu thì năm 1858, dưới triều vua Tự Đức, đình được sửa chữa lần thứ nhất. Trong 3 năm 2006 - 2008, đình lại được đại tu.
Đình Mông Phụ thờ thành hoàng làng là Tản Viên Sơn Thánh (tức Đức thánh Tản hay Sơn Tinh), một trong Tứ bất tử của người Việt.
-
- Cổng đình Mông Phụ. Photo ©NCCong 2018
Kiến trúc
Đình nằm trong khuôn viên vuông vắn có diện tích khoảng 1.800m², tường rào xây đá ong, mặt bằng xây dựng làm thành hình "chữ Công". Cổng nghi môn gồm 4 trụ biểu, thân đắp câu đối chữ Hán, đầu trụ có lồng đèn hình vuông và chạm nổi tứ linh. Trên đỉnh 2 trụ lớn gắn tượng sư tử ngồi đối mặt, đỉnh 2 trụ nhỏ đội bình hoa. Sau cổng là sân đình, hai bên sân có tả, hữu mạc 5 gian. Tả mạc thờ các bậc tiên công trong làng. Hữu mạc thờ quan ôn và quan đương niên.
Tòa đại bái 5 gian 2 chái ở chính giữa, mặt quay về phía tây nam nhìn qua sân ra ngoài cổng, nơi bên tay phải con đường làng có nhà xích hậu là chỗ tiếp khách và sắp lễ trước khi vào đình. Đại bái có sàn ở 2 gian bên; gian giữa có 1 bàn thờ lớn trang trí bằng mây và tượng rồng, hổ phù ngậm "chữ Thọ" ở dưới cửa võng hình lưỡng long triều nguyệt. Đình để trống không xây tường vách, chỉ có lan can chấn song con tiện bao quanh 3 mặt với 2 chiếc giếng ở hai bên ngoài vườn.
-
- Chính điện đình Mông Phụ. Photo ©NCCong 2018
Hậu cung 3 gian, sườn gỗ bào trơn, xây kín 3 mặt, bệ thờ đặt ở gian giữa với long ngai và bài vị thờ Tản Viên Sơn Thánh. Mái đình lợp ngói ri, đầu bờ nóc có hình 2 con rồng, giữa võng. Các đầu đao cong lên cũng có hình rồng. Bộ vì kèo làm kiểu giá chiêng chồng rường, dựa trên 6 hàng chân với 48 cột gỗ. Những mảng trang trí nằm ở kẻ hiên và đầu dư của các xà tại gian chính. Những đề tài như rồng, hổ, cá, chim, hoa lá, mây,... đều được chạm nổi, chạm lộng hoặc chạm ren.
Di sản
Hàng năm, dân làng Mông Phụ tổ chức lễ hội đình làng từ ngày mồng 4 đến mồng 10 tháng Giêng âm lịch. Nhân dịp này, sau đám rước kiệu và lễ tế còn diễn ra tại đây các trò chơi dân gian như: đấu cờ tướng, cờ người, đấu vật, chọi gà, đập niêu đất, bịt mắt bắt vịt…
-
- Trang trí đình Mông Phụ. Photo ©NCCong 2018
Trong đình Mông Phụ hiện bảo lưu được nhiều hiện vật quý báu có giá trị lịch sử và nghệ thuật. Một trong số ấy là bức hoành phi với 4 chữ Hán "Dũng cảm cả tưởng" do vua Thành Thái ban tặng cho làng sau một lần săn bắt cướp... Đặc biệt đình vẫn giữ được 17 đạo sắc phong thần núi Tản Viên làm thành hoàng làng, cổ nhất là từ năm 1651. Ngoài các bức chạm khắc, còn có khánh đá, rồng đá, mõ cá, v.v.
Ngày 20-5-1984, ngôi đình được Bộ Văn hóa và Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật quốc gia. Sau lần đại tu vào năm 2006-2008, đình vẫn giữ được dáng vẻ truyền thống.
-
- Chạm khắc trong đình Mông Phụ
Di tích lân cận
- Chùa Mía: xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây.
- Đền Thịnh Thôn: thôn Thịnh, xã Cam Thượng, huyện Ba Vì.
- Đền Và: thị xã Sơn Tây.
- Đền và lăng Ngô Quyền: xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây.
- Đình Đông Viên: thôn Đông Viên, xã Đông Quang, huyện Ba Vì.
- Miếu Mèn: thôn Nam Nguyễn, xã Cam Thượng, huyện Ba Vì.
- Thành cổ Sơn Tây: thị xã Sơn Tây.
732 Mong Phu community hall ©NCCông 2018-2021