Đình Ngọc Mạch

Đình Ngọc Mạch có từ thời Lê trung hưng. Thờ thành hoàng: Lý Lang và 3 vị khác. Lễ hội: từ ngày 9 đến 10 tháng Hai âl. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1992). Vị trí: 2PJR+24, Xuân Phương, Nam Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 15 km (hướng 9 h). Trạm bus lân cận: Chùa Ngọc Mạch - DT70.

Lược sử

Thôn Ngọc Mạch dưới thời Lê trung hưng thuộc về tổng Hương Canh, huyện Từ Liêm, phủ Quốc Oai, trấn Sơn Tây. Đến thời Nguyễn, đó là một trong ba thôn của xã Phương Canh, tổng Phương Canh, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông. Từ năm 2013 Ngọc Mạch thuộc phường Xuân Phương, quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội.

Đình Ngọc Mạch có ít nhất từ thời Lê trung hưng, thờ vị thành hoàng làng đầu tiên được tôn danh "Lã Nam Đế Đại Vương" là Lý Lang - một trong những hoàng tử của Lý Nam Đế. Ngoài ra còn thờ 3 vị phúc thần khác, bao gồm: quan Thái phó Lãng Trung hầu Nguyễn Duy Thưởng - một nhân vật lịch sử đã có nhiều ân đức đối với dân làng - cùng hai bà quý tộc không rõ tên nhưng được tôn là "Hoàng hậu thánh đế quốc mẫu tối linh công chúa" và "Phi nhân Phương Dung tối linh công chúa".

Cổng đình Ngọc Mạch. Photo ©NCCông 2024

Về lai lịch ngài Nguyễn Duy Thưởng, hiện còn trong đình tấm bia đá khắc bài văn chữ Hán "Phúc Thần Bi Ký" có nội dung cho biết: "Tướng công tức Thái phó Lãng Trung hầu phụng sự nhiều triều vua bàn mưu trong cung cấm nổi danh một thời. Trong yên triều đình, ngoài bình giặc giã. Đến đâu cũng lấy đức làm đầu, chính sự nổi tiếng tốt đẹp còn lắng đọng trong lòng người. Tuy nhiên đối với dân ấp ta sở dĩ nhớ mãi công ơn của tướng công là vị tướng công phụng chỉ săn sóc vệ binh đốc thúc việc đắp thổ thành dân đội ơn che chở được nghỉ gánh vác sống yên nơi xóm làng hưởng ơn sâu. Sau ngài đi qua ấp ta thấy ngôi chùa lâu ngày bị hủy hoại nên dấy lòng bồ đề đem tiền của xây sửa lại. Sự việc chưa hoàn thành thì tướng công đã vội chầu trời. Dân trong xã cảm hoài không dứt bèn đồng tâm bầu tướng công làm phúc thần của làng và thờ trong đình"...

Kiến trúc

Năm 1992, đình Ngọc Mạch được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia. Đình hiện mang số nhà 359 Xuân Phương và cổng mở ra mặt đoạn đường DT70 chạy qua phía tây bắc quận Nam Từ Liêm được thành lập năm 2013. Tiếp theo bên trái đình còn có nhà thờ đạo rồi đến ngôi chùa Ngọc Mạch.

Tiền tế đình Ngọc Mạch. Photo ©NCCông 2024

Đình hiện nay mang số nhà 359 phố Xuân Phương. Cổng ngoài xây kiểu nghi môn tứ trụ, chếch bên phải sân tiền là bức bình phong rồi đến tam quan. Bên trái có nhà kho và giếng nước, bên phải là văn chỉ và ao đình. Sau tam quan là sân trong rồi đến toà phương đình 2 tầng 8 mái với 2 dãy nhà tả hữu mạc đối diện ở hai bên.

Sau phương đình là toà đại bái 5 gian 2 chái, tất cả các mái đều lợp ngói ri. Dưới mái là những mảng trang trí gỗ có giá trị thẩm mỹ cao với nhiều đề tài phong phú sinh động. Ngoài một ít hình chạm khắc truyền thống như tứ linh, tứ quý, trên các bức cốn còn đặc biệt thể hiện nhiều sự tích với cảnh thuyền bè, cảnh uống rượu với văn võ bá quan, thần tiên và người cưỡi mây đánh đàn, cưỡi ngựa đánh đàn, vua đi cày, v.v..

Di sản

Đình bảo lưu được hai cuốn thần phả tạo tác năm 1844 có ghi chép về sự tích Lý Lang và 25 đạo sắc phong của các triều đại trước kia ban tặng cho 4 vị thành hoàng. Ngoài tấm bia "Phúc thần bi ký" lại có một bức đại tự, 2 hoành phi, 9 câu đối gỗ sơn son thiếp vàng, tất cả được làm vào thời Nguyễn Trong đình hiện vẫn còn bộ cửa võng, cỗ kiệu bát cống có từ thế kỷ XVIII và hương án, bát bửu, ngai thờ từ thế kỷ XIX.

Trong đình Ngọc Mạch. Photo ©NCCông 2024

Lễ hội đình làng diễn ra hằng năm trong 2 ngày mùng 9 và 10 tháng Hai âm lịch. Năm 1992, đình Ngọc Mạch được xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.

Di tích lân cận

• Chùa Đại Bi: thôn Kim Hoàng, xã Vân Canh.
• Chùa Hương Đỗ: thôn Hòe Thị, phường Phương Canh.
• Đình Hòe Thị: thôn Hòe Thị, phường Phương Canh.
• Đình Kim Hoàng: thôn Kim Hoàng, xã Vân Canh.
• Đình Miêu Nha: ngõ 122 Do Nha, phường Tây Mỗ.
• Đình Thị Cấm: thôn Thị Cấm, phường Xuân Phương.

737 dinh Ngoc Mach ©NCCông 2024