796 Dinh Xuyen community hall

Đình Đinh Xuyên

Sommaire

Địa lý
Lược sử
Kiến trúc
Di sản
Di tích lân cận

Đình làng Đinh Xuyên hay Kẻ Đanh có từ thế kỷ XVII. Thờ thành hoàng Nguyễn Quang là tướng của vua Hùng thứ 18. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1991). Vị trí: MQM4+36H, xã Hoà Nam, H. Ứng Hòa, TP Hà Nội. Toạ độ: 20°40’58"N 105°45’20"E. Cách BĐX Bờ Hồ: 51km (hướng 7h). Trạm bus lân cận: Cạnh Cửa Hàng Vàng Bạc Minh Niên - QL21B (xe 103B).

Địa lý

Hòa Nam là một xã nông nghiệp ven sông Đáy, trước kia thuộc tỉnh Hà Tây, từ năm 2008 thuộc thành phố Hà Nội. Xã có tổng diện tích đất tự nhiên 4,22 km², dân số năm 1999 là 9.863 người, mật độ dân số đạt 2.337 người/km². Ranh giới xã về phía đông giáp xã Trầm Lộng, phía bắc giáp xã Hòa Xá và xã Vạn Thái, phía nam giáp xã Hòa Phú (cùng thuộc huyện Ứng Hòa), phía tây giáp xã Đại Hưng và xã Đại Nghĩa (đều thuộc huyện Mỹ Đức).

Lược sử

Thôn Đinh Xuyên tức Đanh Xuyên, trước năm 1945 thuộc tổng Thái Đường, huyện Hoài An, phủ Ứng Hoà, tỉnh Hà Đông. Xã Hòa Nam được thành lập vào tháng 8 năm 1956 bằng cách gộp lại 3 thôn được ghi tên chữ trên các văn bản hành chính từ thời nhà Nguyễn, bao gồm: Nam Dương (có tên cổ là Kẻ Rành), Dư Xá Thượng (Kẻ Dừa) và Đinh Xuyên (Kẻ Đanh), trong đó Kẻ Dừa và Kẻ Đanh từ thời xưa đã kết chạ với nhau.


Sân đình Đinh Xuyên. Ảnh ©NCCong 2021

Đinh Xuyên là một thôn lớn, trước kia có đủ cả đội tuồng và đội cải lương. Đình làng nằm ở giữa hai con đường ngõ xóm tên là Tứ Đức và Ngũ Phúc, trong hậu cung thờ Hoàng Tế Xuyên Đại Vương Nguyễn Quang.

Theo sự tích chép trong bản thần phả lưu giữ tại đình, ngài sinh vào tháng 8 năm Bính Thìn, lớn lên trở thành một tướng tài của Tản Viên Sơn Thánh. Ngài có công chiêu mộ binh lính đến giúp Sơn Thánh giữ yên bờ cõi Văn Lang trước những cuộc xâm lăng của các nước Ai Lao, Hồ Tôn và phương bắc, được vua Hùng thứ 18 phong tước và ban cho Kẻ Đanh làm thực ấp. Về đây, ngài đã dạy dân sở tại những điều nhân nghĩa, trồng lúa và làm nghề phụ. Khi ngài mất đi, nhân dân đã lập miếu thờ, về sau rước bài vị vào đình và tôn làm thành hoàng làng.

Năm 1991, Bộ Văn hoá - Thông tin đã xếp hạng đình và chùa làng Đinh Xuyên là Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.


Trong đình Đinh Xuyên. Ảnh ©NCCong 2021

Kiến trúc

Đình làng Đinh Xuyên nhìn về phía tây nam ra bờ đê sông Đáy, hiện nay chỉ còn giữ được không nhiều nét xưa sau đợt đại trùng tu năm 2020. Cổng đình xây kiểu nghi môn với 4 trụ biểu đắp câu đối chữ Hán và hai cửa phụ mở ra đường quốc lộ QL21B. Từ cổng có các bậc đưa khách đi xuống sân gạch. Hai bên sân là dãy nhà tả, hữu vu 3 gian bào trơn đóng bén.

Toà đại bái 5 gian, xây kiểu tường hồi bít đốc tay ngai giả, nền cao 3 bậc, hàng hiên có 4 cây cột. Trang trí bên trong chủ yếu tập trung ở gian giữa. Phía sau là toà hậu đường cũng 5 gian, xây tường hồi bít đốc tay ngai, nằm song song cùng với đại bái làm thành hình “chữ Nhị”, ở giữa có giếng trời với hòn non bộ và khe lấy sáng. Dòng chữ Hán còn lại trên câu đầu cho biết ngôi đình có niên đại Tự Đức 16 năm Quý Hợi (1863). Bên hữu đình là ao nhỏ có cầu bắc từ bờ vào thuỷ đình được xây năm 1992 như một đài tưởng niệm liệt sĩ.

Di sản

Hội làng diễn ra hàng năm vào ngày 15 tháng Hai âm lịch để dâng hương tưởng nhớ công đức của thành hoàng. Dân làng cứ 3 năm lại một lần tổ chức đại lễ, trong đó có đám rước kiệu và múa rồng với rất đông người tham gia.

Di tích lân cận

Chùa Đinh Xuyên: MQM3+RM, Hoà Nam, Ứng Hòa.
Đền Bách Linh: MQG7+Q2, Hoà Nam, Ứng Hòa.
Đền Đức Thánh Cả: PQC9+P79, Vạn Thái, Ứng Hòa.
Đình Đặng Giang: MQ9G+RGJ, Hoà Phú, Ứng Hòa.
Đình Phù Lưu Hạ: MQ4R+XG7, Phù Lưu, Ứng Hòa.
Đình Phù Lưu Thượng: MQ6Q+F9C, Phù Lưu, Ứng Hòa.
Đình Xuân - Dư Xá Thượng: MQH5+PQR, Hoà Nam, Ứng Hòa.