848 Van Quan community hall
Đình Văn Quán (Mê Linh)
h.Mê LinhHai Bà Trưngsông HồngĐình Văn Quán có từ lâu đời. Thờ: Ả Lã công chúa, tướng của Hai Bà Trưng. Xếp hạng: Di tích quốc gia (2001). Vị trí: 5P58+6W, xã Văn Khê, H. Mê Linh, TP Hà Nội. Cách BĐX Bờ Hồ: 27km (hướng 10h). Trạm bus lân cận: Nhà Văn Hóa Thôn Văn Quán (xe 112)
Địa lý
Văn Khê là một xã trồng hoa nằm hai bên con đê thuộc huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội. Xã có diện tích đất tự nhiên 13,42 km², dân số năm 1999 là 11.810 người, mật độ dân số đạt 880 người/km². Về phía đông giáp 2 xã Hạ Lôi, Tráng Việt; phía nam giáp sông Hồng; phía tây giáp 2 xã Thạch Đà, Hoàng Kim; phía bắc giáp 2 xã Tam Đồng và Đại Thịnh.
Trên địa bàn xã Văn Khê hiện nay có 2 tuyến giao thông lớn chạy qua theo hướng Đông-Tây là Đê Tả Sông Hồng và đường Mê Linh. Theo quy hoạch, năm 2021 sẽ mở một tuyến đường theo hướng Bắc-Nam chạy từ huyện Sóc Sơn qua huyện Mê Linh và cầu Thượng Cát sang địa bàn 2 xã Liên Hồng, Hồng Hà của huyện Đan Phượng. Phía sông lại còn có cảng Văn Khê nên giao thông thủy bộ đều thuận tiện.
Trong xã Văn Khê hiện nay có 2 thôn cổ là Khê Ngoại và Văn Quán, nơi toạ lạc 3 di tích lịch sử văn hoá quốc gia là chùa Diên Phúc, đình Cả và đình Văn Quán.
- Cổng đình Văn Quán. Photo ©NCCong 2022
Lược sử
Đình thôn Văn Quán có từ lâu đời, thờ một nữ tướng nổi tiếng của Hai Bà Trưng. Theo thần tích, vua Đinh Tiên Hoàng ban sắc phong thành hoàng làng Văn Quán là Ả Lã Nàng Đê công chúa, gia tặng Tuệ Tĩnh phu nhân. Về sau, vua Trần Thái Tông ban cho mỹ hiệu Diệu Quang Linh Ứng, đến đời vua Lê Thái Tổ lại ban thêm 6 mỹ tự là Nhân Uyển Cương Nghị Anh Linh.
Đình nằm ở sát ngoài đê thôn Văn Quán, cách ngôi đền Hai Bà Trưng ở thôn Hạ Lôi khoảng 2km về phía đông và cách nơi dòng sông Hồng uốn khúc quanh cù lao chỉ 1,5km. Mặt đình quay hơi chếch về phía tây nam nơi vốn là một vùng phù sa bồi đắp nhưng đang bị đô thị hoá, dù rằng đất càng gần bờ sông càng thấp dần và dễ bị lún sụt.
Năm 2001, ngôi đình Văn Quán đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.
- Sân đình Văn Quán. Photo ©NCCong 2022
Kiến trúc
Đình đã trải qua nhiều lần sửa chữa và mới được trùng tu vào đầu thế kỷ XXI, trong khuôn viên còn lại rất ít cổ thụ. Đáng tiếc nữa là khu vườn ngay trước cổng đình đã bị dân xây nhà che khuất mất tầm nhìn xa. Cổng này làm theo kiểu nghi môn tứ trụ và thân các trụ biểu có đắp câu đối chữ Hán. Xung quanh đình xây tường bao và sân đình tuy rộng nhưng không có nhà tả hữu vu.
Hiện nay đình có mặt bằng xây dựng hình “chữ Đinh”. Toà đại bái ở trên nền cao 5 bậc, xây kiểu tường hồi bít đốc tay ngai với 5 gian cửa gỗ bức bàn, hàng hiên cột trốn. Mái lợp ngói ta và hai đầu bờ nóc có đắp hình con kìm, ở giữa đắp lưỡng long quay vào một vòng tròn âm dương. Bên hữu đại bái là nhà giải vũ
Toà hậu cung sâu 2 gian nối vào gian giữa toà đại bái. Trong cung cấm là khám thờ với long ngai bài vị của công chúa Ả Lã, thành hoàng làng.
- Chính điện đình Văn Quán. Photo ©NCCong 2022
Di sản
Toà đại bái được xây mới, trang hoàng lộng lẫy, chính điện bài trí vài đồ tế khí khá cổ làm bằng đồng và gỗ. Trong hậu cung còn lưu giữ được một số mảng chạm khắc gỗ công phu, có giá trị nghệ thuật cao.
Di tích lân cận
- Chùa Diên Phúc: thôn Khê Ngoại, xã Văn Khê, huyện Mê Linh.
- Đền Bà: thôn Tráng Việt, xã Tráng Việt, huyện Mê Linh.
- Đền Hai Bà Trưng: thôn Hạ Lôi, xã Mê Linh huyện Mê Linh.
- Đình Cả: thôn Khê Ngoại, xã Văn Khê, huyện Mê Linh.
- Đình Đông Cao: thôn Đông Cao, xã Tráng Việt, huyện Mê Linh.
- Miếu Mạch Lũng: thôn Đẹp, xã Đại Mạch, huyện Đông Anh
©NCCông 2022, Van Quan community hall 848