873 Xuan Duong community hall and temple

Đình, đền Xuân Dương

h.Sóc Sơnhuyền sửsông Cà Lồ

Đình, đền Xuân Dương có từ thời Lê trung hưng. Thờ các thần: Cao Sơn đại vương, Bạch Hạc Tam Giang, Tá Phụ Đương Dương. Lễ hội: từ 12 đến 15 tháng 10 âm lịch. Xếp hạng: Di tích thành phố (2003). Vị trí: 6V5Q+65, thôn Xuân Dương, xã Kim Lũ, huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội. Cách BĐX Bờ Hồ: 30 km (hướng 12 h). Trạm bus lân cận: Chợ Xuân Dương (xe 161)

Địa lý

Kim Lũ là một xã nông nghiệp vùng đồng trũng nằm ở phía đông nam huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội. Phía tây giáp xã Đông Xuân, phía bắc giáp xã Đức Hòa, phía nam giáp huyện Đông Anh và xã Xuân Thu, phía đông giáp tỉnh Bắc Ninh. Xã có mã hành chính 00439, diện tích đất tự nhiên 471 ha, dân cư theo điều tra năm 2015 gồm có 11.074 người, chủ yếu sinh sống trong 4 thôn: Kim Thượng (Lủ Thượng), Kim Trung (Lủ Trung), Kim Hạ (Lủ Hạ), và Xuân Dương.

Xã vốn hình thành từ một làng Việt cổ có tên nôm là Cờ Lủ, sau gọi là Lủ, tên chữ Kim Lũ. Tương truyền, xưa kia làng này từng cung cấp các hiệp thợ tham gia xây dựng kinh đô cho nhiều triều đại phong kiến của cả phương bắc lẫn phương nam như Kiến Nghiệp (Nam Kinh), Hoa Lư, Thăng Long, Huế...

Sân đình, đền Xuân Dương. Photo ©NCCong 2022

Lược sử

Đình, đền Xuân Dương khởi dựng từ thời Lê trung hưng. Các tư liệu thành văn còn lưu trong di tích cho biết ngôi đình đã trải qua nhiều lần đại trùng tu nên hiện nay chủ yếu mang dáng vẻ kiến trúc thời Nguyễn. Đình và đền cùng thờ vị phúc thần là Cao Sơn đại vương. Ngoài ra còn phối thờ thần Bạch Hạc Tam Giang và Tá Phụ Đương Dương, tương truyền là hai Đức thánh bản thổ của làng, có công âm phù ngầm giúp hai anh em thần núi Cao Sơn và Quý Minh đánh giặc.

Năm 2003, UBND TP Hà Nội đã xếp hạng ngôi đình, đền Xuân Dương là di tích kiến trúc nghệ thuật.

Hậu cung đình Xuân Dương. Photo ©NCCong 2022

Kiến trúc

Đình, đền Xuân Dương nằm kề nhau trong một khuôn viên vuông vắn bên cạnh đường DT15. Cổng chung xây kiểu nghi môn tứ trụ, mặt quay về phía tây bắc. Ngay trước cổng đình là một sân rộng thường để họp chợ, còn phía nam sân này là nhà Văn hóa thôn Xuân Dương.

Đình gồm đại bái, thiêu hương, và thượng điện, tạo thành hình “chữ Công”. Toà đại bái 5 gian 2 dĩ, cửa gỗ đơn giản. Bốn mái chảy lợp ngói ri, các đầu đao uốn cong nhẹ nhàng, bờ nóc trang trí thanh nhã. Các vì kèo đỡ mái làm kiểu “chồng rường” và “vì kèo quá giang trụ trốn”. Toà thượng điện nối liền toà thiêu hương gồm 2 gian 2 dĩ, đầu hồi bít đốc, vì kèo kết cấu kiểu “giá chiêng” trang trí vân mây...

Sân đền Xuân Dương. Photo ©NCCong 2022

Ngôi đền nhỏ hơn, mặt bằng xây dựng có hình “chữ Đinh”. Toà tiền tế gồm 3 gian 2 dĩ, kiểu đầu hồi bít đốc tay ngai. Các mái cũng lợp ngói ri, trên bờ nóc đắp hình lưỡng long trào nguyệt.

Di sản

Trong đình vẫn lưu giữ được các di vật quý và phong phú về chủng loại như: 01 bản ngọc phả chép bằng chữ Hán sự tích các vị thần, 03 đạo sắc phong mang niên hiệu Thiệu Trị 6 (1846), Tự Đức 3 (1850), Khải Định 9 (1924), 04 bộ long ngai bài vị, 03 cỗ kiệu bát cống, 01 quả chuông ghi niên đại Duy Tân 5 (1911), 01 hương án chạm trổ tứ linh mang phong cách nghệ thuật thời Nguyễn.

Lễ hội đình làng được tổ chức hằng năm từ ngày 12 đến Rằm tháng Mười âm lịch với đủ các nghi lễ trang nghiêm và trò chơi dân gian truyền thống mà đặc sắc nhất là chơi đu.

Cổng đình, đền Xuân Dương. Photo ©NCCong 2022

Di tích lân cận

©NCCông 2017-2022, Xuan Duong community hall and temple