Đình Lương Xá (Lam Điền)

Đình Lương Xá có từ thế kỷ XVIII. Thờ 8 vị vua nhà Lý. Xếp hạng: Di tích tỉnh Hà Tây (cũ). Vị trí: VPJF+276, thôn Lương Xá, xã Lam Điền, H. Chương Mỹ, TP Hà Nội. Cách BĐX Bờ Hồ: 26 km (hướng 7 h). Trạm bus lân cận: Đình Lương Xá (xe 124)

Địa lý

Lam Điền là một xã nông nghiệp thuộc huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội. Địa giới hành chính về phía bắc giáp xã Thuỵ Hương, phía nam giáp xã Hoàng Diệu, phía tây giáp xã Đại Yên và xã Hợp Đồng (đều cùng huyện Chương Mỹ), phía đông giáp sông Đáy và xã Thanh Cao (thuộc huyện Thanh Oai).

Giao thông thuận tiện nhờ có dòng sông Đáy ở phía đông, đường Máng Bảy và con đường đê Hữu Đáy với tuyến xe bus 124 chạy dọc xã theo trục bắc-nam. Hiện xã Lam Điền nối với xã Thanh Cao bằng 3 cây cầu dành cho xe hai bánh và người đi bộ. Xuống làng Cốc Thượng (xã Hoàng Diệu) mới có cầu cho ô tô nhỏ. Xe to thì phải qua cầu Mai Lĩnh hoặc cầu làng Chuông.

Cổng đình Lương Xá. Photo ©NCCông 2022

Xã Lam Điền có mã hành chính là 10063, tổng diện tích đất tự nhiên 8,14 km², dân số cuối năm 2003 khoảng 9.500 người, mật độ đạt 1.167 người/km². Dân xã hầu hết là người Kinh, một số theo đạo Thiên Chúa. Hiện nay họ sinh sống tập trung trong 5 thôn: Lam Điền, Ứng Hòa, Đại Từ, Duyên Ứng, và Lương Xá.

Thôn Lương Xá vốn tên là Mạc Xá, đến thế kỷ XVII mới thay đổi tên sau khi quân đội Lê-Trịnh buộc triều nhà Mạc phải rút khỏi Thăng Long. Trước kia trong làng có dòng họ, trong đố họ Đặng là đông nhất và cũng có số người đỗ đạt làm quan nhiều nhất.

Lược sử

Đình Lương Xá có từ thời Lê trung hưng, trong hậu cung thờ Lý Bát Đế tức là 8 vị hoàng đế của nhà Lý đã trị vì nước Đại Việt suốt hơn 2 thế kỷ (1010-1225). Trải qua mấy trăm năm với nhiều lần sửa chữa, tôn tạo, ngôi đình ngày nay in đậm phong cách nghệ thuật kiến trúc và trang trí của thời cuối Lê đầu Nguyễn.

Đình Lương Xá. Photo ©NCCông 2019

Ngôi đình nằm cạnh nhà thờ chi họ Đặng làng Lương Xá, tức Hữu Phủ Từ được chúa Trịnh Tráng cho xây vào năm 1647 để thờ đại công thần Đặng Huấn. Chi họ này có nhiều hậu duệ rất nổi tiếng như Đặng Đình Tướng, Đặng Tiến Lân, Đặng Tiến Đông, Đặng Trần Thường v.v.. Nghe nói chi họ Đặng bắt nguồn từ một chi họ nhà Trần đã từng tiêu diệt nhà Lý vào đầu thế kỷ XIII.

Kiến trúc

Cổng đình Lương Xá hiện được xây theo kiểu nghi môn tứ trụ và giáp mặt với con đường Hữu Đáy ở hướng tây. Du khách đi qua nghi môn và con ngõ ngắn khoảng vài chục bước sẽ đến chiếc cổng 2 tầng 8 mái giả, có cửa ngăn với một sân gạch khá dài. Phía bên kia sân là nhà văn hoá và ao đình, xa hơn chút nữa là Hữu Phủ Từ.

Ngôi đình nhìn hơi chếch qua sân dài về phía đông nam, mặt bằng xây dựng bố cục theo hình “chữ Nhị”. Toà đại bái lớn nhất, gồm 5 gian 2 chái, hàng hiên hẹp thụt vào ở giữa 2 chái và dựa trên 4 cột vuông, trên bờ dải có gắn hình các linh thú nhỏ. Sau 3 gian giữa của toà đại bái là một khoảng hẹp để lấy sáng rồi đến toà hậu cung nối liền với thượng điện, nơi đặt bài vị Lý Bát Đế. Tất cả các mái chảy đều lợp ngói ri.

Ao đình Lương Xá. Photo ©NCCông 2022

Di sản

Ngoài đồ tế khí, hoành phi, câu đối và bản ngọc phả, trong đình làng Lương Xá hiện còn giữ được 82 đạo sắc phong thần và mỹ tự do các triều đại từ thời Lê trung hưng đến thời Nguyễn ban tặng cho Lý Bát Đế và các vị thái hậu nhà Lý. Huyền Thiên Chấn Vũ đại đế là đức thành hoàng được thờ riêng trong ngôi quán ở đầu làng. Hằng năm vào ngày 12 tháng Hai âm lịch dân làng tổ chức mừng sinh nhật của vua Lý Thái Tổ, mở đầu có đám rước kiệu đức Thánh từ quán về đình để làm lễ tế.

Di tích lân cận

• Chùa Già Lam Tự: thôn Lam Điền, xã Lam Điền.
• Đền Vua Bà: thôn Hương Lang, xã Thuỵ Hương.
• Đình Bài Trượng: thôn Bài Trượng, xã Hoàng Diệu.
• Đình Duyên Ứng: thôn Duyên Ứng, xã Lam Điền.
• Đình Ứng Hoà: thôn Ứng Hoà, xã Lam Điền.
• Hữu Phủ Từ: thôn Lương Xá, xã Lam Điền.

948 Luong Xa village hall ©NCCông 2019-2022