951 Tu Am village hall
Đình Từ Am
huyền sửh.Thanh Oaisông NhuệĐình Từ Am 慈庵 khởi dựng năm 1901. Thờ: Phu nhân Đông Hải. Lễ hội: 12 tháng Ba âl. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1991). Vị trí: VRG7+QQC, Thanh Thuỳ, Thanh Oai, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 19 km (hướng 6 h). Trạm bus lân cận: UBND Xã Thanh Thùy - ĐT427B.
Địa lý
Thanh Thùy là một xã vùng trũng của huyện Thanh Oai. Địa giới phía đông giáp đoạn sông Nhuệ chảy ở giữa hai con đường quốc lộ QL1A và QL21B. Phía tây xã mới có con đường trục phía nam Hà Nội đi qua. Dân số xã năm 2021 là 11.013 người, ngoài trồng lúa còn có nghề làm trống, điêu khắc, kim khí và một số nghề thủ công khác. Tổng diện tích tự nhiên 533 ha, trong đó diện tích trồng lúa là 323 ha.
Vào đầu thế kỷ XVI xã Thanh Thuỳ gọi là xã Đàn Giản, gồm 3 thôn: Rùa Hạ, Rùa Thượng, Trại Am. Năm 1900 xã Đàn Giản sáp nhập với 2 xã Vĩnh Thị và Gia Dụ thành xã Thùy Dụ. Năm 1930 xã Thùy Dụ sáp nhập với xã Văn Hóa (xã Thanh Văn) và lấy tên chung là xã Văn Thùy, thuộc tổng Hà Liễu, huyện Thanh Trì, phủ Thường Tín, tỉnh Hà Đông.
- Ao đình Từ Am ©NCCong 2024
Năm 1954 xã Văn Thùy lại chia làm hai: xã Văn Hóa đổi tên là xã Thanh Văn, còn xã Thùy Dụ cũ đổi tên là xã Thanh Thùy, cùng thuộc huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Đông. Tháng 6 năm 1965, hai tỉnh Hà Đông và Sơn Tây hợp nhất thành tỉnh Hà Tây. Ngày 1-8-2008, Quốc hội sáp nhập tỉnh Hà Tây vào TP Hà Nội.
Lược sử
Xã Thanh Thuỳ hiện nay gồm có 6 thôn: Từ Am, Rùa Hạ, Rùa Thượng, Gia Vĩnh, Dụ Tiền, Dư Dụ. Thôn Từ Am trước kia vốn tên là Trại Am. Theo các bản ngọc phả còn lưu tại 6 ngôi đình trong xã Thanh Thùy và lịch sử Giáo hội công giáo Việt Nam thì cái tên Trại Am đã có từ thời Lê, khi Đông Các Đại học sĩ Nguyễn Bính biên soạn bản thần tích vào năm 1572.
- Giếng đình Từ Am ©NCCong 2021
Căn cứ niên đại còn ghi trên thượng lương, đình Từ Am được khởi dựng vào năm Thành Thái 13 (1901). Trong đình thờ Phu nhân Đông Hải, một trong ba vị Thượng đẳng phúc thần của 3 thôn cổ Từ Am, Rùa Hạ, Rùa Thượng. Theo truyền thuyết, Phu nhân sinh ra trong cùng một bọc với An Duy đại vương và Hữu Sơn đại vương. Phu nhân có công với Từ Am nên dân làng đã lập miếu phụng thờ sau khi bà hoá ở sông Tô Lịch.
Kiến trúc và di sản
Cổng đình xây như một tam quan, mặt nhìn qua đường làng về phía tây bắc, nơi có một giếng tròn to với tường bao. Hai bên giếng là hồ ao, xa hơn là cánh đồng. Tam quan gồm ba cửa vòm đứng riêng và đều xây kiểu 2 tầng 8 mái giả, trên các bức tường mặt trước có phù điêu cặp tượng voi chầu. Xung quanh đình có tường vây kín. Bên trong tường là hai dãy tả, hữu mạc 3 gian đơn giản nằm đối xứng nhau qua sân.
- Cổng đình Từ Am ©NCCong 2024
Toà đại bái 3 gian 2 dĩ, thềm cao 5 bậc, tường hồi bít đốc tay ngai, 2 mái chảy lợp ngói ri, 4 bộ vì gian giữa làm theo kiểu “chồng rường con nhị”. Trang trí trên các cột trốn, hoành, rường cụt mang phong cách nghệ thuật thời Nguyễn. Hai bộ vì gian hồi có kiểu “kèo hồi” trang trí đơn giản ở bụng quá giang và đầu bẩy, chạm nổi hình rồng, lân, mai, trúc, cúc hoá long.
Toà hậu cung gồm 2 gian dọc kết nối với gian giữa toà đại bái thành hình “chữ Đinh”. Bên trong đặt một cỗ kiệu và một bộ long ngai bài vị chạm trổ tinh xảo, tất cả đều mang phong cách nghệ thuật thời Nguyễn. Ngoài ra còn có một số cổ vật quý như: một bát hương gốm Thổ Hà, một hương án chạm trổ đẹp đẽ và sơn son thếp vàng rực rỡ, v.v..
- Sân đình Từ Am ©NCCong 2024
Năm 1991, ngôi đình thôn Từ Am được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.
Di tích lân cận
- Chùa Bối Khê: thôn Song Khê, xã Tam Hưng.
- Chùa Dư Dụ: thôn Dư Dụ, xã Thanh Thùy.
- Đình, miếu Văn Khê: thôn Văn Khê, xã Tam Hưng.
- Đình Lê Dương: thôn Lê Dương, xã Tam Hưng.
- Đình Rùa Hạ: thôn Rùa Hạ, xã Thanh Thùy.
- Đình Rùa Thượng: thôn Rùa Thượng, xã Thanh Thùy.
951 dinh Tu Am ©NCCông 2011-2024