Đình Tình Quang

Đình Tình Quang 晴光 tức đình Vìa có từ thế kỷ XVII. Thờ: Lý Bí, Đinh Điền, Lý Chiêu Hoàng. Lễ hội: 17-19 tháng 2 âl. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1993). Vị trí: 3WC9+V84, Giang Biên, Long Biên, Hà Nội, Việt Nam. Cách Ga Hà Nội: 16km (hướng 1h). Trạm bus: 608 - 610 Ngô Gia Tự - Gần Đường Lên Cầu Đuống.

Lược sử

Thôn Tình Quang nằm ven con sông Đuống nối vùng Cổ Loa, Thăng Long với Luy Lâu. Xưa đây là xã Tình Quang, thuộc tổng Đặng Xá, huyện Gia Lâm, Bắc Ninh. Năm 1856, sông Đuống bị nắn dòng, Tình Quang chia đôi thành làng Vìa lớn (tức thôn Tình Quang bên bờ Nam) và làng Vìa con (tức Cống Thôn bên bờ Bắc).

Một số chứng tích lịch sử vẫn còn lưu lại ở tên các cánh đồng thuộc làng Tình Quang như: Thành, Dinh, Đống Cung, Cổ Ngựa, Cửa Khâu, Vườn Hồng, Vườn Yến…. Năm 1913, đê vỡ phải đắp đê quai, đình Vìa từ đó nằm ngoài bãi sông. Sau năm 1945, hai xã Tình Quang, Quán Tình hợp thành xã Giang Biên. Năm 1961, xã Giang Biên nhập về TP Hà Nội, năm 2014 đổi thành phường Giang Biên, thuộc quận Long Biên.

Chạm gỗ đình Tình Quang. Photo NCCong ©2022

Theo các bô lão trong làng Vìa, đình vốn có hai tấm bia mang niên đại thế kỷ XVII nhưng đã thất lạc. Đình thờ vua Lý Nam Đế, phối thờ tướng Đinh Điền và vua bà Lý Chiêu Hoàng.

Lý Nam Đế 李南帝 (503 – 548), húy là Lý Bí hoặc Lý Bôn 李賁, là vị anh hùng dân tộc đã đuổi thứ sử nhà Lương là Tiêu Tương, lập ra nhà Tiền Lý và nước Vạn Xuân. Đinh Điền 丁佃 (924 - 979) quê ở làng Đại Hữu, nay là xã Gia Phương, Gia Viễn, Ninh Bình, một trong số những công thần của Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân và thống nhất Đại Việt. Lý Chiêu Hoàng 李昭皇 (1218 - 1278) là vị vua họ Lý cuối cùng, năm 8 tuổi bị Trần Thủ Độ bắt nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh, về sau lại phải ly hôn...

Sân đình Tình Quang. Photo NCCong ©2022

Kiến trúc

Xưa kia bên cạnh đình Tình Quang là miếu, hai nhà bia hạ mã, có tam môn, lăng Đinh Điền cùng nhiều cổ thụ nay không còn. Năm 1918-1922 đình được đại tu, năm 1935 sửa chữa 2 nhà giải vũ. Đình được xây lại vào năm 1971 và đầu thế kỷ XXI.

Đình toạ lạc trong một khuôn viên đẹp, mặt nhìn qua ao bán nguyệt về phía đông bắc. Sau nghi môn tứ trụ là sân và 2 nhà giải vũ. Đại bái 5 gian 2 chái và hậu cung 3 gian kết nối theo hình “chữ Đinh”, các mái lợp ngói ta. Bộ khung làm kiểu "vì giá chiêng" với 6 hàng chân và 60 cột gỗ lim. Lại có 2 nhà tả hữu vu nhỏ nằm đối xứng qua hậu cung.

Trong đình Tình Quang. Photo NCCong ©2022

Di sản

Trong đình lưu giữ các đạo sắc phong, hoành phi, câu đối, hương án, kiệu bát cống, đồ thờ... Chạm khắc tập trung chủ yếu ở các bức cốn, đầu dư, kẻ hiên, câu đầu, cửa võng với những hình chim, phượng, lân, cúc mãn khai, rồng ẩn trong mây... in đậm phong cách nghệ thuật thế kỷ XVIII. Các cốn nách ở gian giữa chạm những hình dơi, chuột đuổi nhau trong đám mây, xung quanh là đao mác, vân xoắn.

Hằng năm vào 3 ngày từ 17 đến 19 tháng Hai âm lịch, nhân dân và chính quyền địa phương tổ chức lễ hội đình thôn Tình Quang để tưởng nhớ công lao to lớn của các vị thành hoàng làng.

Ao đình Tình Quang. Photo NCCong ©2022

Năm 1993 đình Tình Quang được xếp hạng Di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật quốc gia.

Di tích lân cận

• Chùa Phổ Quang: 3W98+RG2, phường Giang Biên.
• Chùa Thanh Am: 3WF2+GG, phường Thượng Thanh.
• Đình Hội Xá: 3W3C+X42, phường Phúc Lợi.
• Đình Kim Quan: 3W52+69, tổ 4–5, cụm Kim Quan, phường Việt Hưng.
• Đình Lệ Mật: 3W32+72, phố Việt Hưng, phường Việt Hưng.
• Đình Trường Lâm: 3V4V+VX, phố Hoa Lâm, phường Việt Hưng.

961 - dinh Tinh Quang ©NCCông 2014-2022